Strona:Dante Alighieri - Boska komedja (tłum. Porębowicz).djvu/540

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
88 
Ktoby ci bronił zmaczać usta w winie[1]

Zbawienia, byłby tak wolności próżny,
Jak woda która do morza nie płynie.

91 
Chcesz-li usłyszeć, jaki kwiat przeróżny

Składa girlandę, rozwitą w urodzie
Pani[2], co krzepi w tobie trud podróżny?

94 
Wiedz-że: owieczką byłem w świętej trzodzie

Dominikowej, co jeżeli czynu
Nie zaniedbywa, nie sypia o głodzie[3].

97 
Ów z prawej strony duch jasny — o synu —

Bratem i mistrzem mi był; to z Kolonii
Albertus Wielki[4]; — jam Tomasz z Akwinu[5].

100 
Jeżeli pragniesz, że ci się odsłoni

Inne w tym wieńcu nieśmiertelne miana,
Obracaj oczy za wodzą mej dłoni.

103 
Ów blask pochodzi z uśmiechu Gracjana[6],

Co tak skutecznie praw pogodził dwoje,
Że stąd uciecha była w Raju Pana.

106 
Czwarty, zdobiący te święte pokoje

Jest ów Piotr[7], który jak wdowa uboga
Zdał Kościołowi wszystko mienie swoje.

109 
Ta piąta jasność, nad wszystkie tu droga

Z takiej miłości tchnie, że w ziemskiej stronie
Każdy rad wiedzieć, jak żywie u Boga[8].

112 
Taka w niej mądrość przepaścista płonie,

Że póki prawda prawdą, równej sławy
Mąż się nie rodził na ziemskim wygonie.

115 
Po za nią widzisz tu blask co pojawy

Wziąwszy cielesne, śród ludzi najręczej
Poznał naturę anielską[9] i sprawy.


  1. Kto z nas-by wzbraniał tobie wiedzy rzeczy boskich, nie byłby święty i postępowałby wbrew własnej naturze.
  2. W. 92—3. rozwitą w urodzie pani. Duchy wypiększają się, poglądając na urodę Beatryczy.
  3. W. 94—6. owieczkę w trzodzie — Dominikowej. Św. Tomasz z Akwinu należał do zakonu kaznodziejskiego św. Dominika. W następnej przenośni poeta chce rzec, że jeżeli się spełnia regułę zakonną, zdobywa się doskonałość chrześciańską.
  4. Albert Wielki, hr. Bollstaedt z Lauingen (1193—1280), uczył około 1244 r. w Kolonii, gdzie słuchał go Tomasz z Akwinu. Jeden z największych teologów i filozofów swego czasu, zwany doctor universalis.
  5. Tomasz z Akwinu, z książęcego domu Roccasecca pod Monte Cassino (1227—1274), największy teolog wieków średnich; nauczał w Kolonii, Paryżu, Neapolu. Zwany doctor angelicus. Jego Summa theologiae jest głównem źródłem systemu teologii Dantego w B. K.
  6. Gracjan, słynny kanonista, urodz. w Chiusi w Toskanie, z zakonu Kamedułów, autor dzieła Concordia discordantium canonum (1150 r.), zwanego Decretum Gratiani, w którem dąży do pogodzenia prawa kanonicznego z cywilnem.
  7. Petrus Lombardus, autor dzieła dogmatycznego Sententiarum libri IV. Umarł w Paryżu 1160 r.
  8. W. 109—11. Piąta jasność, — król Salomon. Wszyscy ziemianie pragną wiedzieć, jaka dola dostała mu się w udziele, gdyż teologowie spierają się, czy został zbawiony.
  9. Poznał naturę anielską, — Dionysius Areopagita, uważany dawniej za autora dzieła De caelesti hierarchia. Dziś dowiedziona jest jego nieautentyczność, stąd nazwisko Pseudo-Dionysius. Dante przejął ogromnie dużo z jego nauki, równie jak poeci mistycy wieków średnich.