Strona:Dante Alighieri - Boska komedja (tłum. Porębowicz).djvu/300

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
I klejnotami zabłyśnie[1] na skroni

W kształt złożonymi Ryby zimnosokiej,
Co się ogonem od ujęcia broni;

Więc noc z naszego miejsca już dwa kroki

Naprzód zrobiła[2] i gotując nowy,
Skrzydłem zniżonem wionęła przez mroki,

10 
Gdy ja, spuścizny dziedzic adamowej[3],

Nagle zmorzony snem, kędyśmy w pięci
Siedzieli, na ruń nachyliłem głowy.

13 
W godzinie, kiedy bolesnej pamięci

Pełna jaskółka[4], blizko u przedświtu
Pierwszem kwileniem powietrze zasmęci;

16 
Gdy myśl, władniejsza pani swego bytu[5]

I swobodniejszych wiadoma polotów,
Zdolna jest jakby wieszczego zachwytu,

19 
U lazurowych zwieszony namiotów

Ukazał mi się Orzeł złotopióry,
Cały rozpięty, do runięcia gotów.

22 
A śniłem, żem stał na wierzchołku góry,

Skąd był porwany od króla lataczy
Ganimed[6] między olympijskie chóry.

25 
Dumałem: orzeł w tem miejscu co znaczy?[7]

Może on tu jest na swem żerowisku,
Może skądinąd łupu brać nie raczy?

28 
Kręgi po kręgach zataczał, aż w błysku

Gromu spadł na mnie ptak przerażający,
Uniósł i w górnem zawisnął ognisku[8].

31 
Tam nas oboje owiał żar gorący:

Mniemany płomień tak się w ciało wżerał,
Zem się obudzić musiał mimochcący.


  1. I klejnotami zabłyśnie, tj. gwiazdami ułożonemi w znak Ryby. Kiedy słońce znajduje się w znaku Barana, konstellacja Ryb jawi się na wschodzie chwilę przed jutrzenką.
  2. noc z naszego miejsca już dwa kroki — Naprzód zrobiła. Na nocorówni noc »wstępuje i schodzi« w 12 krokach, tj. godzinach, licząc od godz. 6 wieczór do 6 rano. W Czyścu zatem byłaby godzina około 9 wieczór. Wiersze 1—6 oznaczałyby zatem położenie w sferze północnej: w Jerozolimie byłoby około 8 rano, we Włoszech świt. W ten sposób sprzeczność wykładów tego ciemnego ustępu byłaby usunięta. Sen Dantego trwa do świtu: nad ranem ma widzenie.
  3. »spuścizną adamową« jest cielesność.
  4. bolesnej pamięci — Pełna jaskółka. Król Tereusz, mąż Progny, uwiódł przemocą jej siostrę Filomelę i by nie mogła wydać zbrodni, kazał uciąć jej język. Ona jednak znalazła sposób porozumienia się z siostrą, która zabiwszy własnego syna Itysa, podała go na stół mężowi. Potem Progna została zamieniona w słowika, a Filomela w jaskółkę. (Patrz Owidjusza Metamorfozy, ks. VI).
  5. myśl, władniejsza pani swego bytu. W starożytności i w wiekach średnich wierzono, że we śnie dusza wolna od więzów cielesnych zdolna jest nadludzkich objawień. Zwłaszcza sny oglądane nad ranem miały posiadać wartość przepowiedni. (Por. Piekło, p. XXVI, w. 7). Istotnie Dantemu sen się spełni; Orzeł jest tutaj wróżbą Łucji, symbolu łaski oświecającej.
  6. Ganimed, syn Troosa, króla trojańskiego został z góry Idy porwany na Olymp.
  7. orzeł w tem miejscu co znaczy. Łaska oświecająca spada na człowieka piorunem (klasyczny przykład św. Pawła i Pascala) w tej chwili kiedy nieświadomie skupiły się w nim wszystkie warunki do jej przyjęcia.
  8. w górnem zawisnął ognisku, tj. w sferze ognia leżącej między sferą powietrza a sferą księżyca. Sfera ognia zaczyna się u szczytu góry czyścowej.