Strona:Bronisław Malinowski - Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego.pdf/92

bardziej rozwiniętej typową formą „czarnych praktyku jest t.z . po francusku „envoutement“, w którym czarnoksiężnik wykonywa zemstę zastępczą na jakimś przedmiocie, zazwyczaj na figurze czy lalce przedstawiającej osobę winnego lub na jakiejś części jego osoby, takiej jak włosy, paznokcie, ślina i t. p.
 Związek genetyczny między tymi typami rytuałów rozwiniętych a elementarną reakcyą emocyonalną jest wyraźny. W wypadkach, w których nie mógł wywrzeć wściekłości w sposób prosty i naturalny, to znaczy na osobie winnego, — człowiek wykonywał akty zemsty zastępczej automatycznie, na podstawie mechanizmu psychologicznego i wrodzonego, działającego tak silnie, że nie możemy nad nim zapanować, nawet my, którzy jasno zdajemy sobie sprawę z jego nicości. Pod wpływem pasyi człowiek łamał, niszczył, gniótł, jednem słowem krzywdził wszystko, co miał pod ręką. Czynnościom tym zaś, jak widzieliśmy, również automatycznie i bezpośrednio nadawał pewien sens, pewne znaczenie; — kojarzył mianowicie tę czynność z prawdziwą zemstą, przedmiot zaś tej czynności z osobą w innego. Oczywiście, że jeżeli miał pod ręką przedmiot związany sam przez się, objektywnie z tą osobą, to naturalnie i bezpośrednio wybierał ten przedmiot, jako symbolizujący i zastępujący osobę winnego. Możemy to niezmiennie o b serwować na naszem własnem doświadczeniu, gdyż w wypadkach ślepego wyładowania gniewu zawsze zwracamy się do tego, co symbolizuje winną osobę lub jest z nią związane.
 Jak widzieliśmy przy analizie psychologicznej, refleksya człowieka pierwotnego musiała doprowadzić go do wniosku, że objektywna rzeczywistość odpowiada tym aktom elementarnej wiary, dyktowanym przez subjektywne stany psychiczne. Wyładowanie ślepe i automatyczne pasyi spro-