Strona:Bronisław Malinowski - Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego.pdf/328

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

tym punkcie, o który nam chodzi, to znaczy na punkcie jedzenia. Jedzenie ceremonialne, będące istotną częścią składową rytów pozytywnych jest czemś, co psychologicznie najściślej odpowiada zakazom jedzeniowym. Obie strony wynikają z ujęcia jedzenia, jako czegoś, co w danych okolicznościach jest świętem. Pojęcie świętości, jak to zostało wykazanem przez szereg uczonych badań nad wyobrażeniami religijnemi ludzi pierwotnych, jest czemś, co pociąga za sobą cechy dobre i niebezpieczne. Ujęte we właściwy sposób, mogą być dobre, źle zastosowane, bardzo groźne[1]. Świętość jedzenia, świętość gatunku wyraża się w sposób istotny w obu tych funkcyach pozytywnej i negatywnej, najściślej jednak, najdobitniej i najbezwzględniej w zakazach jedzeniowych, w tabu. Ta doniosłość tabu jest zasadniczo związana z istotą świętości totemicznej, która znów w znacznej mierze wynika z religio-twórczego znaczenia, jakie posiada jedzenie, dzięki swej emocyonalnej wartości, innemi słowy: przepisy, zwłaszcza zaś zakazy jedzeniowe stanowią psychologicznie podstawowy rys totemizmu. Takie zakazy totemowe obejmują totemy jako całość i odnoszą się do sumy totemów. Otóż w liczbie totemów znajdują się, oprócz innych gatunków, przedewszystkiem najważniejsze przedmioty i zwierzęta jadalne, czyli że suma tabu totemicznych obejmuje sumę najważniejszych gatunków jadalnych.

Z tego w dalszym ciągu wynika, że tabu nie może być narzucone plemieniu jako całości, boby to było podcięciem ekonomicznej podstawy bytu społeczeństwa. Z drugiej strony tabu jest istotą kultu. Widać więc, że jedyną formą, w której totemizm mógł się rozwinąć, jest rozłożenie

  1. Por. W. Robertson Smith, op. cit., oraz cytowane dzieła Crawley’a, Durkheima, Huberta i Maussa.