Strona:Bronisław Malinowski - Wierzenia pierwotne i formy ustroju społecznego.pdf/318

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

ustrój klanowy organizacyi rodzinnej lub ustrojowi ekonomicznemu.
Gdybyśmy w jakiem społeczeństwie zniszczyli ustrój rodzinny[1], to zasadnicze zadanie jego, jego podstawowa funkcya musiałaby przejść na jakąś inną formę organizacyi społecznej, ponieważ żadne społeczeństwo nie może istnieć bez współżycia obojga płci, bez rozmnażania się i bez wychowywania dzieci. Gdybyśmy zniszczyli ustrój społeczny, o który opiera się działalność ekonomiczna danego społeczeństwa, musielibyśmy go również zastąpić czemś innem. To samo dotyczy ustroju religijnego i politycznego. Ale zasadnicza funkcya klanu, wszystko razem, co ustrój klanowy daje społeczeństwu, nie jest dla społeczeństwa niezbędnie potrzebne, tabu totemiczne mogłoby nie istnieć, bez egzogamii społeczeństwa prymitywne i cywilizowane istniały i istnieją, zwłaszcza, że kazirodztwo uniemożliwione jest zawsze zakazami, niezależnymi od egzogamii. W ogóle mówiąc, funkcye klanu są czemś ad hoc, czemś, co istnieje dla utrzymania ustroju klanowego, tak, jak ustrój klanowy istnieje dla spełniania tych funkcyi.

Powróćmy do porównania klanu z grupą zamkniętą w sobie, z rodziną. Gdybyśmy wykreślili z plemienia którąkolwiek rodzinę, nie zrobiłoby to w mechanizmie życia plemiennego żadnej różnicy. Plemię nie zmieniłoby się zupełnie w swym ustroju, nie okaleczylibyśmy w niczem jego mechanizmu społecznego. Całkiem inaczej, gdybyśmy usunęli jeden z klanów z plemienia, w którem istnieje ustrój klanowy. Tam, gdzie istnieje kult totemiczny o ekonomi-

  1. Przypuszczając, że to jest możliwe, jak to twierdzą zwolennicy hipotezy o pierwotnym kom unizmie płciowym, małżeństwie grupowem itp. Hipotezy te, jakkolwiek teoretycznie możliwe, wydają się autorowi pozbawione podstaw. Rodzina indywidualna jest instytucyą, która istniała we wszystkich społeczeństwach, na wszystkich stopniach kultury.