siebie geograficznie i rasowo, tam normy myślenia i odczuwania różnią się od siebie znacznie wyraźniej, niż to zachodzi przy porównywaniu społeczeństw cywilizowanych. Uchwycenie tych różnic jest więc dla etnologa porównawczego zarówno konieczniejsze i ciekawsze, niż w badaniach nad ludami kulturalnymi.
Z drugiej strony, obserwacye statystyczne, odnoszące się do życia „dzikich“, są znacznie trudniejsze, a interpretacya ich psychologiczna bardzo niepewna i niebezpieczna, łatwo bowiem zrobić tu zasadniczą pomyłkę, tłómacząc sobie psychologię człowieka „dzikiego“ na obraz i podobieństwo swoje. Natomiast w folklorze, w tradycyi prawnej, zwyczajowej, w legendach i mitach, wyobrażeniach etycznych i religijnych tych dzikich, mamy materyał zawierający zawsze mnóstwo faktów, odnoszących się do wszystkich części społecznego ustroju i określający sposoby, w jakie ludzie ci te rzeczy pojmują.
Zestawienie więc tych dwu szeregów obserwacyi i danych, odnoszących się bezpośrednio do życia społecznego, faktów zaczerpniętych z życia krajowców, oraz danych, wysnutych z folkloru i określających wyobrażenia społeczne — jest więc niezmiernie doniosłe i ciekawe, o ile ludy badane należą do społeczeństw bardzo od naszego różnych.
Metodyczne i świadome celu porównanie „wyobraźni społecznych“ z ich wcieleniem społecznem jest niezmiernie ważnem polem badań socyologii etnologicznej[1]. Powyższe nasze uwagi możemy ująć w twierdzenie, że funkcyom społecznym odpowiadają zawsze normy psychologiczne. Ale nie dosyć na tem. Normy takie są prima facie
- ↑ Ogólne zasady sformułowane tutaj, zostały rozwinięte konkretnie w książce autora „The Family among the Australian Aborigines“, por. zwłaszcza rozdz. VI.
