Mieścina Missolonghi, której port może zaledwo przyjąć łódki rybackie, leży naprzeciwko Patras, na kończynach płazczyzny wklęsłej i bagnistej, po której przepływa Achelous na zachód, a Evenus na wschód, cztery mile zaś na północ poczynają falować lesiste wzgórza Aracyntu. Od strony morza Missolonghi, równie jak Wenecja otoczone lagunami, wśród których Rumeljoci żeglują z nadzwyczajną zręcznością temi wiotkiemi łódkami, które zwą monoxylos[1]; ponieważ są wydrążone z jednego kawałka drzewa, na wzór pirogów indyjskich (á la façon des pirogues Indiannes, mówi autor; czyżby więc pierogi nie były polskiem słowem? That the question!?[2]). U tych północnych wybrzeży morze jest tak niskie, że ustępuje przed wiatrami północy, a przeciwnie wichry południowe wzburzają je tak, że często w czasie morskiej burzy szeregi domów bywają zalane. Przed wojną niepodległości, niektórzy zbogaceni żeglarze, chcący użyć rozkosznego widoku rozwartego na morskie skały i horyzonty błękitami nieba świetlane, mieli tak malownicze domki, mniej wspaniałe oczywiście od weneckich pałaców, ale także na pomostach wzniesione. Missolonghi więc dwojako jest obronne: przez laguny, nie dające wstępu okrętom wojennym, i przez bagna, dla wojska prawie nieprzebyte.
Byliśmy osobiście w Missolonghi, by widzieć uświęcone to miejsce i zasięgnąć w tej mierze podań ludowych, równie opowiadań sędziwych weteranów co tam byli czynni. List, który zawdzięczałem Ihumenowi Megaspiljonu[3], wprowadził mnie do protopapy missolonghskiego. Ksiądz ten był dawnym żołnierzem, i dopiero po wyzwoleniu ojczyzny kapłaństwo rycerskie zmienił na duchowne, ujrzawszy obu synów swoich po bokach swoich, poległymi. Erudycja teologiczna tego wiarusa, który służył pod Botzarisem, często szkodowała na jego pierwotnem wychowaniu i szorstkich awanturach młodości; natomiast posiadał skarbiec wspomnień, w które skąpym nie bywał, które umiał, zapaliwszy się, odtwarzać z dziwną wymową, napawaną w nienawiści ku Turkom i własnej dumie z powodu dokonanych powinności, co tak strasznym kosztem tryumf odniosły. Starożytny mur z czasów weneckich[4], przekop na siedm stóp szeroki, zasypany gdzie niegdzie okruchami wałów, czternaście rdzawych armatek, oto, co mieli Grecy, za którymi szedł Omer Briones, co znaleźli w Missolonghi.
- ↑ Całe wybrzeże przylądku Korynckiego położone naprzeciw Peloponezu, zwie się Rumelją.
- ↑
That the question!? — Oto pytanie!?
- ↑ Jedyny może w świecie klasztor olbrzymich rozmiarów, kuty cały w jaskini skalistej w górach Peloponezu, stąd Maga-spileon. Tłumacz tej książki zwiedził go z lstem ministra Zaimis i uniósł miłe wspomnienia gościnności.
- ↑ Kiedy Doża Morozini więcej zniszczył Partenon bombardowaniem, jak wszyscy barbarzyńcy — o tem gdzieindziej pomówimy. (Przyp. tłum.)
_page_22c.jpg&oldid=3041457){kind=link}