Strona:BPT Tom IV-V (2008-2010), s. 216.jpg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

Konstanty Tischendorf (1815-1874) uważał, że Kodeks Synajski oraz Kodeks Watykański należały do owych pięćdziesięciu Biblii sporządzonych przez Euzebiusza w Cezarei. Jego zdaniem kodeksy przygotowane przez Euzebiusza były pisane albo w trzy (jak ma Kodeks Watykański), albo w cztery kolumny na stronę (jak ma Kodeks Synajski)[1]. Pogląd ten podzielał również Pierre Batiffol[2].

F.H.A. Scrivener (1813-1891) zwrócił uwagę na szereg różnic zachodzących pomiędzy tymi kodeksami. Kodeks Synajski stosuje kanony Euzebiusza, podczas gdy Kodeks Watykański posługuje się starszym systemem dzielenia ewangelicznego tekstu. Kodeks Watykański sporządzony został w formacie po 5 podwójnych kart (folios) w jednym foliale, natomiast Synajski po 8 folios. Wskazał też na trudności w pogodzeniu obu kodeksów z opisem Euzebiusza, jego zdaniem miały one po trzy lub cztery folios w jednym foliale (powołał się na łaciński przekład Walezjusza). Tekst Euzebiusza jest zbyt niejasny, by szukać w nim oparcia dla wątpliwych hipotez[3].
B.F. Westcott (1825-1901) i F.J.A. Hort (1828-1892) powołali się na listę ksiąg świętych sporządzoną przez Euzebiusza kilka lat wcześniej, a zamieszczoną przezeń w jego Historii Kościelnej (III księga, 25), którą trudno uzgodnić z jakimkolwiek z zachowanych rękopisów. Prawdopodobnie więc żadna z pięćdziesięciu kopii Biblii sporządzonych przez Euzebiusza nie zachowała się do dnia dzisiejszego[4].
Caspar René Gregory (1846-1917) wierzył, że Kodeks Watykański i Synajski powstały w Cezarei i dlatego mogły należeć do owych 50 rękopisów Biblii sporządzonych na polecenie Konstantyna[5].
Victor Gardthausen (1843-1925) argumentował, że Kodeks Synajski jest o co najmniej pięćdziesiąt lat młodszy od Watykańskiego i dlatego nie mógł należeć do owych 50 egzemplarzy[6].
Kirsopp Lake (1872-1946) sądził, że argumenty za egipskim pochodzeniem obu kodeksów są znacznie silniejsze niż argumenty za pochodzeniem cezarejskim i nie można ich lekceważyć. Wskazuje na to forma pisowni niektórych terminów, spotykane tylko w papirusach egipskich (Synajski – κραβακτος dla κραβαττος, Ισδραηλειτης dla Ισραηλειτης, Watykański – Ιστραηλειτης), umieszczenie Listu do Hebrajczyków po Liście do Galacjan jest charakterystyczne dla koptyjskiej tradycji i występuje też w Liście paschalnym Atanazego z 367 roku. Niemniej jednak oba rękopisy pomimo, iż sporządzone zostały w Aleksandrii, mogły należeć do 50 kopii, a sporządzone zostały na polecenie Euzebiusza[7].
Heinrich Schumacher (1883-1949) uważał, że Euzebiusz przygotował 50 lekcjonarzy[8].

Teodor Cressy Skeat (1907-2003) rozwinął hipotezę Tischendorfa. Zdaniem Skeata Kodeks Watykański został odrzucony przez cesarza, ponieważ nie zawierał kanonów Euzebiusza, zawierał wiele not korektorskich (uczynionych jeszcze w skryptorium),

  1. Price, (1923), s. 146 f.
  2. Batiffol (1883-1886), w DB. 1.
  3. Scrivener. (1894), ss. 118-119.
  4. Westcott & Hort (1882), s. 74.
  5. Gregory (1907), s. 345.
  6. Gardthausen (1913), ss. 124–125.
  7. Lake (1918), ss. 32-35.
  8. Schumacher (1922), s. 47.