Strona:Autobiografia Salomona Majmona cz. 2.pdf/50

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

Niektórzy myśliciele chcieli usunąć tę trudność przez to, iż powiadali: atrybuty Boga nie są ani Jego istotą, ani też nazewnątrz tej istoty. Ale jest to tak, jak gdyby ktoś chciał rzec: pojęcia ogólne (rodzaje i gatunki) istnieją tyleż, co nie istnieją; albo: atom nie znajduje się w przestrzeni, jednak ją zapełnia; albo: człowiek nie działa, ma jednak biegłość w działaniu. Takie twierdzenia możliwe są tylko w słowach, ale nigdy w wyobrażeniu i jeszcze mniej posiadają rzeczywistości po za wyobrażeniem.
Ucieka się tu tylko daremnym wysiłkiem do znalezienia środka między dwiema kontradykcjami.

Rozdział 50-ty traktuje o pięciu rodzajach atrybutów:

1) Kiedy objaśnienie (definicja) przydane jest do wyjaśnianego (definitum), jako atrybut; albo gdy się definiuje rzecz jakąś, np. mówiąc: „człowiek jest to zwierzę rozumne“. Ponieważ jednak każda definicja składa się z określenia rodzaju i ściślejszego gatunku, to zakłada ona z góry pojęcie ściślejszego gatunku, jako coś możliwego samo przez się, a od czego możliwość wyjaśnianej rzeczy zawisła. Tymczasem, Bóg, jako absolutnie możliwa Istota, od której naodwrót — zależy możliwość wszystkich pozostałych istot, nie może być w taki sposób wcale definiowany; przeto atrybut takiego rodzaju nie może być doń stosowany.
2) Kiedy jakieś istotne określenie przykłada się do jakiejś istoty w charakterze atrybutu; kiedy np. mówi się: „człowiek jest istotą rozumną“. Atrybut tego rodzaju może być li tylko