Strona:Autobiografia Salomona Majmona cz. 2.pdf/36

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.


materjału sam zmienia swoje zdanie, a nie zauważając tego, jednocześnie podaje poprzedni i obecny swój pogląd;
3) Jeżeli dla usunięcia sprzeczności pewne wyrażenia muszą być przyjęte nie w zwykłym, lecz w alegorycznym sensie;
4) Jeżeli pewne zastrzeżenie, którego autor nie chciał, lub nie mógł wprowadzić we właściwem miejscu — opuszczone zostało; albo jeżeli wypowiadający sprzeczne zdania są osobami różnemi, ale nie wymieniono tego w tekście.
5) Warunki dobrej metody przy wykładzie nauk powodują sprzeczność pozorną. Niekiedy bowiem wypada dostępne z trudem materje brać w charakterze przesłanek dla wywodu rzeczy, dających się łatwiej pojąć.
Wszelako dobra metoda pedagogiczna każe, aby to, co łatwe, szło przed tem, co jest trudne. Cóż więc uczynić wypada? Oczywiście, nauczyciel postara się, aby rzeczy ciężkie uczynić możliwie lekkiemi, a w tym celu odstąpi od surowej ścisłości i stosować się będzie do miary zdolności swoich uczniów; ale przy innej okoliczności ta sama rzecz traktowana będzie inaczej, zgodnie ze ścisłą prawdą, z wymaganą dokładnością.
6) Jeżeli sprzeczność nie jest jawną, ale ukrytą — tak iż w pierwszych dwóch tezach nie dostrzega się żadnej sprzeczności. Jeżeli jednak weźmie się każdą tezę zosobna i zestawi ją z całym szeregiem innych, wyprowadzonych dalej zdań — to w końcu odkrywa się sprzeczność. To wydarzyć się może nawet najlepszemu autorowi. Jeżeli jednak sprzeczność występuje jawnie już