świeckich. W tak krytycznem położeniu, gdy wszystkie środki są niedostateczne do wstrzymania blizkich nieszczęść, zdaje się, iż najroztropniejszem przedsięwzięciem będzie to, kiedy ojciec św. odstąpi dóbr swych ziemskich i o ocaleniu swej osoby myśleć będzie, dla dawania ciągłych dowodów swej żywej gorliwości utrzymania w nienaruszalności świętych praw kościoła, pocieszenia ludu chrześcijańskiego i zachęcenia prawowiernych swym przykładem i slowy swemi. To jest wszystko, co książę pokoju powinien oświadczyć arcybiskupowi Pirgi.”
Ojciec św. widząc nieprzyjaciela w swym kraju, ofiarował wszelką łatwość przyjęcia pokoju, lecz zapóźni oświadczenie odmówione zostało, a zatem całą Romanię i księstwo Urbino Francuzi zajęli i dnia 8. lutego weszli do Arkony. Buonaparte deklaruje swe przybycie do Rzymu przez Spoleto, aby tamże przybywszy, nową Rpltą ufundować. Przerażony ojciec św. takowemi niepomyślnościami, wsiadł na statek w Civita-Vecchia i do Malty popłynął, dla którego mistrz maltański przytulenie ofiarował.
Stolica apostolska wysłała dwóch kurierów do Buonapartego z prośbą o pokój, lecz ten nieodpieczętowane depesze odesłał z odpowiedzią, że będzie na to czas traktowania Onego w Capitolium. Na dniu 2. lutego przyszedł przeznaczony moment poddania się fortecy Mantui, po uporczywem utrzymywaniu się przez ośm miesięcy w blokadzie; wiele cesarz utracił wojska na bezskutecznie dawane sukursa, zawsze przez Buonapartego zbite; na dniu tym twierdza przez kapitulacyę oddana Francuzom, nie mając chleba ani mięsa wołowego, końskiego i innych sufficyencyi [1], ani medykamentów dla chorych; w tych punktach zawarte podpisanie się: Wurmzer feldmarszałek wybierze upodobanych sobie z piechoty garnizonu osób 500, z jazdy 200 konnych, armat sześć z zaprzęgą, i ci ludzie z bronią pod konwojem do Austryi pomaszerują, pod obowiązkiem słowa honoru, że przez trzy miesiące wojować nie będą
- ↑
Sufficyencyi – od łac. suf –fĭcĭō, tj. m.in. dostarczenia.
