Strona:Alexis de Tocqueville - Dawne rządy i rewolucya.djvu/72

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
70


ROZDZIAŁ IX.
Ludzie, tak do siebie podobni, dzielili się na drobne gromadki obce i obojętne dla siebie.

Zwróćmy się teraz do drugiego z zaznaczonych rysów.
Mamy wiele powodów do przypuszczenia, że to, co następnie otrzymało nazwę szlachty, nie tworzyło w chwili powstania systematu feodalnego odrębnej kasty, lecz składało się ze wszystkich wybitniejszych członków narodu, a więc pierwotnie było tylko arystokracyą. Lecz jest to kwestyą, nad którą nie myślę się tu zastanawiać. Dość jest zaznaczyć, że w wiekach średnich szlachta zamieniła się na kastę, to jest, że cechą jej wybitną jest pochodzenie. Wprawdzie szlachta średniowieczna zachowuje charakter arystokracyi; składa się z obywateli rządzących; lecz tylko urodzenie decyduje o tem, kto stanie na czele tej gromady. Każdy, kto nie urodził się szlachcicem, zostaje po za obrębem tej klasy i zajmuje w państwie stanowisko podrzędne.
Na lądzie Europy, wszędzie, gdzie powstał feodalizm, wytworzył on kastę; tylko w Anglii doprowadził on do powstania arystokracyi. Fakt ten daje klucz do zrozumienia osobliwości ustroju angielskiego.
Już za czasów Monteskiusza (1739) Anglia wyróżniała się od reszty Europy nietyle wolnością, jawnością spraw i sądem przysięgłych, ile tem, że system kastowy był w niej zburzony. Szlachta i nie-szlachta zajmowały się tam wspólnemi sprawami, obejmowały jednakowe zawody, kojarzyły