Strona:Alexis de Tocqueville - Dawne rządy i rewolucya.djvu/140

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
138


ROZDZIAŁ VII.
Rewolucyę polityczną poprzedził doniosły przewrót administracyjny i jakie to miało następstwa.

Forma rządu zostawała nietkniętą wówczas, gdy większa część praw drugorzędnych uległa zmianie.
Zniesienie cechów, częściowo tylko przywróconych, wstrząsnęło wszystkiemi stosunkami między majstrem a czeladnikiem. Władza policyjna majstra została zniesiona, opieka rządowa zaś nie była jeszcze ustanowiona. Rzemieślnik znajdował się w niejasnem i uciążliwem położeniu między rządem a właścicielem fabryki.
Na rok przed Rewolucyą edykt królewski wstrząsnął calem dotychczasowem sądownictwem. Stworzone zostały nowe jurysdykcye, a wiele dawnych zniesiono. Lecz, jak widzieliśmy, liczba osób zajętych wykonaniem sprawiedliwości była olbrzymia. Zmiana więc owa zachwiała byt kilku tysięcy rodzin.
Lecz największe zaburzenie sprawiła reforma administracyi, dokonana w r. 1797, która, obok intendentów, wprowadzała w pays d’election, t. j. na obszarze trzech ćwierci Francyi, zgromadzenia prowincyonalne, a w parafiach rady wyborcze, na miejsce dawnych zgromadzeń parafialnych. Nowe prawodawstwo zostało w ten sposób wprowadzone jednostajnie, a bez uwzględnienia dawnych zwyczajów i osobliwości prowincyi: do takiego stopnia ujednostajniająca dążność Rewolucyi ujawniała się już w tym rządzie, który Rewolucya miała obalić! Przy tem okazało się, jak