Strona:Adam Mickiewicz - Dziady część III.djvu/42

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.

krajach[1]. — Poema, które dziś ogłaszamy, zawiera kilka drobnych rysów tego ogromnego obrazu, kilka wypadków z czasu prześladowania, podniesionego przez Imperatora Aleksandra.

Około roku 1822 polityka Imperatora Aleksandra, przeciwna wszelkiej wolności, zaczęła się wyjaśniać, gruntować i pewny brać kierunek. W ten czas podniesiono na cały ród polski prześladowanie powszechne, które coraz stawało się gwałtowniejsze i krwawsze. Wystąpił na scenę pamiętny w naszych dziejach senator Nowosilcow[2]. On pierwszy instynktową

  1. Po w. 14 w R1 »Jeszcze w r. 1808 i 9 Cesarz Alexander począł uciskać naród polski swoiemu berłu uległy. Wielka liczba młodzieży litewsko-rusko-wołyńskiej wychodziła wtenczas do Xięstwa Warszawskiego dla połączenia się z wojskiem narodowem. Imperator Rosyiski, lubo przysiągł, wstępując na tron, iż znosi na zawsze karę konfiskaty, złamał wkrótce swoię przysięgę i wychodźcom polskim konfiskatą pogroził. Wszakże powracający emigranci wytrzymawszy krótkie więzienie i opłaciwszy się urzędom, spokojnie na czas w domach zostali«.
  2. w. 24: Senator Novossiltzoff. Nie można dobrze wytłumaczyć, dlaczego Mickiewicz pisał nazwisko rosyjskie pisownią francuską we wszystkich wydaniach od r. 1832—1844. — Znakomity portret satrapy Nowosilcowa daje M. Mochnacki w Historji Powstania r. 1831. Życiorys Nowosilcowa podała Encyklopedja Orgelbranda większa. Według zebranych tam szczegółów, Nowosilcow urodzony 1762 r. był czas jakiś kuratorem uniwersytetu petersburskiego, prezydentem Akademji nauk (!!), posłem w Londynie. W r. 1813 mianowany wiceprezydentem rady Księstwa Warszawskiego. Dzięki poparciu Adama Czartoryskiego, któremu odpłacił potem najczarniejszą niewdzięcznością, Nowosilcow został 1815 r. pełnomocnym delegatem cesarskim przy rządzie Królestwa Polskiego. Po sprawie filareckiej intrygami nikczemnemi dokazał tego, że po Czartoryskim został kuratorem Wileńskiego Okręgu naukowego. Był potem prezydującym w Radzie Państwa i w Komitecie Ministrów, mianowany hrabią cesarstwa rosyjskiego. Umarł »z gorączki nerwowej« (t. j. z pijaństwa) w roku 1838. Był zezowaty; na twarzy