paki z jednego kawałka drzewa[1]. Takie prymitywne naczynia mamy już w palafitach szwajcarskich w Robenhausen i w starożytnościach tak duńskich jak skandynawskich[2]. W tym celu pień drzewny wydrążano kamienną siekierą lub też wypalano otwór przy pomocy ognia. Przykłady takiej pierwotnej techniki utrzymały się do dzisiejszych czasów na Sardynji[3].
Nie brak wzmianek, które dowodzą, że w świecie klasycznym było wiele rozmaitych naczyń z drzewa. W Grecji oznaką prostego, surowego obyczaju był kubek wyrżnięty z buczyny a powleczony woskiem. Pasterze w Arkadji wyrabiali czerpaki z jodłowych korzeni[4]. W kulturze rzymskiej pojawiają się naczynia drewniane już zbijane z klepek. Forma ta występuje szczególnie w w. III—IV w wiadrach o metalowem okuciu. Prawie równocześnie występują także naczynia toczone[5].
.jpg)
Na naczynia drewniane podobnie jak na ceramikę wpływają bardzo silnie także typy naczyń metalowych. Szczególnie wyraźnie oddziaływanie to zaznacza się w łódkowatych czerpakach z obustronnemi rączkami w kształcie ptasich głów. Czasze o takich łódkowatych kształtach pochodzą ze Skandynawji i tam do dziś są bardzo częste zarówno w Szwecji, jak Norwegji[6]. Formy te oddziałały na drewniane czerpaki rosyjskie[7] (ryc. 9), a prawdopodobnie za pośrednictwem rosyjskiem przedostały się także na terytorjum fińskie, gdzie je spotykamy u Zyrjanów nad Wyczegdą[8]. Bardzo jednak możliwe też, że są to wyniki dawnych łączności kulturalnych między temi obszarami, skoro zupełnie identyczne naczynie bronzowe z wczesnej epoki żelaznej znaleziono w Szatmár na Węgrzech[9].
Na tle tych zestawień występuje czerpak podhalański bardziej plastycznie, a zarazem jaśniej przedstawiają się nam porównania dawniej wyrażone. Dzięki Witkiewiczowi bowiem już Puszet[10] zwrócił swego czasu uwagę, że
- ↑ Schrader, Reallexicon d. indogerman. Altertumskunde. II. wyd. T. I, s. 356; Hoops J. Reallexicon der germanischen Altertumskunde, T. II, s. 559.
- ↑ Buschan, Völkerkunde. II 2, s. 485.
- ↑ Rütimeyer L., Ur-ethnographie der Schweiz. Basel 1924, s. 150.
- ↑ Haberlandt, Volkskunst d. Balkanländer, s. 60.
- ↑ Hoops, Reallexicon II, s. 559.
- ↑ Buschan, Völkerkunde II, 2, s. 490—492; Spiess, Bauernkunst, s. 42.
- ↑ Peassant Art in Russia, s. 239.
- ↑ Buschan j. w. s. 970.
- ↑ Spiess, Bauernkunst, s. 42.
- ↑ Puszet L. Studja nad polskiem budownictwem drewnianem. I. Kraków 1903, s. 85.
