Słownik prawdy i zdrowego rozsądku/Głupota
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Słownik prawdy i zdrowego rozsądku |
| Data wyd. | 1905 |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | G – wykaz haseł G – całość |
| Indeks stron | |
 Strona w Wikisłowniku
| |
Głupota, prawdziwy dar nieba, główna podstawa do szczęścia, jakie daje zadowolenie ze siebie. Głupiec wogóle bywa szczęśliwy — ludzie są dla niego pobłażliwi, a on sam nieraz, gdy idzie o jego interes, umie się zmienić w chytrego lisa. Przysłowia też mówią: „trudna z głupim sprawa“ i „głupi dziesięciu mądrych zwiedzie“. Są tacy, co pragną wykorzenić głupotę, ale jestto naprzód zadanie nad siły ludzkości, a następnie cała wartość rozumnych polega na tem, że głupi żyją na świecie, — znieśmy głupstwo, a dostaniemy czarnej melancholji i z nudów poumieramy; — czyżby nas zachwycała pogoda, gdyby nie było niepogody? — czybyśmy odczuwali piękno, gdyby nie było brzydoty? Głupcy mają szczęście i w tem, że tomy o nich popisano. Oto kilka mądrych myśli o głupocie: Cycero mówi, że niema nic nieznośniejszego jak głupiec w szczęściu i że niema głupstwa, którego nie bronił lub nie uczył który z filozofów. Arystoteles twierdzi: jest rzeczą głupiego gniewać się gdy nie trzeba i nie gniewać się gdy trzeba. Według Bakona, natura odmówiła głupiemu zdolności i rozumu, a on stara się to zastąpić zarozumiałością i uporem. „Z głupotą nawet bogowie napróżno walczą“. (Schiller). „Głupcy nie lubią mądrego; — jak psy wiejskie, zobaczywszy myśliwego, ujadają na niego zdaleka, szczypią pismem lub szyderstwem“. (Saadi Gulistan). Mickiewicz mówi w „Panu Tadeuszu“:
Wiem z doświadczenia, nawet głupi się przydadzą
Byle tylko poczciwi i pod mądrych władzą.
Eklezjastyk radzi: „Z głupim nie mów wiele, odstąp od niego, a znajdziesz pokój i nie będziesz utrapion głupstwem jego“. Gorczyczewski (Boileau) pisze:
Głupiec, co na mnie rozwarł zjadliwą swą paszczę,
Mniej mnie trwoży niż głupiec, co mnie niby głaszcze.
Wacław Potocki był zdania: „I mądry mąż głupieje przy złej, zrzędnej żonie“, a Bratkowski sądził że:
I głupi mądry gdy wielom rozdaje,
I mądry głupi gdy w mieszku nie staje.
Głupi tem się na świecie może pocieszać, że są jeszcze głupsi od niego, a najgłupszy jeszcze się nie urodził. Głupota jest zaraźliwa, wówczas gdy rozum nie występuje epidemicznie. Niema rzeczy tak głupiej, któraby nie porwała za sobą niedowarzonych umysłów, jeżeli ma pozory nowości, oryginalności. Głupi jak ognia boi się prawdy, satyry i humoru.
