Słownik etymologiczny języka polskiego/kon-

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Aleksander Brückner
Tytuł Słownik etymologiczny języka polskiego
Wydawca Krakowska Spółka Wydawnicza
Data wyd. 1927
Miejsce wyd. Kraków
Źródło Skany na Commons
Indeks stron

kon- we mnóstwie słów obcych, łacińskich przeważnie, jak i kom- (p.); już w łacinie odmiana do cum, ‘z’, i dlatego wymieniliśmy pod komis długi szereg podobnych złożeń, których liczbę łatwo powiększyć: koncept; koncesja; koncyljum (np. nicejskie); kondycja (skrócone: konda); kondukt i konduktor; kondemnata (w dawnem prawie); konesor (nie koneser, jakby wedle franc. connaisseur sądzić należało); konfederacja (np. barska, wraz z jej konfederatką); konfekt (»sporządzenie«, apteczne niegdyś wyłącznie); oryginalne jest konfiglis u Potockiego, dla ‘niezwykłej figury’, z łacińsko-polsk. cum figlis, ‘z figlami’; konsystorz (łac. consistorium, pierwotnie ‘pokój dla lokajów’, zanim na ‘duchowne sądownictwo’ przeszedł); konsyljum z konsyljarzem, od ‘siedzenia razem’; kontent i ukontentowanie, i kontenteca (włoska zupełnie, w 17. wieku używana); konsumować i konsument, gdy konsumpcja i ‘suchoty’ znaczy; konstytucja z konstytucyjnym; konstrukcja; konsekwencja; konsolacja (co z ‘pocieszenia’ w ustach dawnych ugrzecznionych i na ‘rodzinę-dziatwę’ przeszła); kontrakty (sławne niegdyś dubieńskie i kijowskie); konserwy, a z bardzo odmiennem znaczeniem i konserwatorium i konserwatywny, ‘zachowawczy’; koncert (wkońcu od łac. concertare, ‘ubiegać się spólnie’); konkurs z konkurowaniem i konkurami; konkluzja; konkretny (w przeciwieństwie do abstrakcji, od łac. concretum, ‘zgęszczone’); konkordat; kontrybucja; kontynent (‘ląd stały’); konwulsje; konwent; konwenans; kontynuować; konwiersz (w 15. i 16. wieku o ‘braciszku zakonnym’, z conversus; konwersacja (dziś tylko o ‘rozmowie’, wedle franc., gdy dla włos. conversazione, wedle łaciny, dawniej i ‘towarzystwo, obcowanie’ tak obzywano); konwój i konwojowy, i wiele innych, wprost z łaciny czy z języków romańskich, bez odmiany znaczenia i formy, dziś poczęści przestarzałych, coraz rzadziej używanych.