Klasztor O. O. Bernardynów w Warcie
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Autor | |
| Tytuł | Klasztor O. O. Bernardynów w Warcie |
| Pochodzenie | Klasztory w Warcie |
| Data wyd. | 1930 |
| Druk | Zakł. Graf. „Ziemia Sieradzka” |
| Miejsce wyd. | Sieradz |
| Źródło | Skany na Commons |
| Inne | Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI  Cały tekst |
| Indeks stron | |
Klasztor O. O. Bernardynów w Warcie założony został w 1457 r. przez X. Gerarda z Brudzewa, kanonika krakowskiego, który za pożyczone pieniądze królowi Kazimierzowi Jagielończykowi, otrzymał od tegoż starostwo warckie t. j. miasto z przyległościami. Zamożny ów fundator poszedł za przykładem przyjaciela swojego Jana Hińczy z Rogowa, starosty kolskiego, który w tymże czasie fundował klasztor O. O. Bernardynów w Kole.
Plac pod budowę klasztoru i kościoła ofiarowali mieszczanie z Warty Świętosław i Anna małżonkowie Darmopichy. Na owym placu fundator Gerard swoim kosztem wzniósł klasztor i kościół N. M. P. z drzewa, który w krótkim czasie z powodu pożaru wraz z całem prawie miastem spłonął. Staraniem O. Gwardjana Pawła Dobrynia z ofiar zebranych, a szczególniej otrzymanych od zamożnej i nabożnej niewiasty, zwanej „Złota Baba“, powstał nowy klasztor z kościołem z drzewa, który znów w roku 1479 przez pożar został zniszczony. W trzy lata potem w r. 1482 tenże Gwardjan Paweł Dobryń z ofiar wiernych wymurował klasztor wraz z kościołem, w którym pierwszy pochowany został w r. 1490. Terytorjum klasztorne było zbyt szczupłe, więc pobożna i zamożna Pani Dorota wdowa po Janie Kurskim w r. 1494, a za jej przykładem i Dorota z Zarembów z Kalinowej wdowa po Marcinie Gruszczyńskim ofiarowały swoje pola z ogrodami, przylegającemi do klasztoru O.O. Bernardynów, co potwierdzonem zostało przez Jana Olbrachta w roku 1496 i Zygmunta III. w r. 1598 — królów polskich. — Kościół ten dotąd istnieje, lecz cokolwiek został zczasem zmieniony i powiększony. Mało jest wiadomości o przeszłości tegoż kościoła do końca XVII wieku. Gwardjan O. Norbert Żułwiński w roku 1696 przystąpił do naprawy kościoła z powodu jego zniszczenia.
Naokoło kościoła dał parkan murowany, ściany kościoła podwyższył o 7 łokci, zasklepił, fundamenty umocnił i nowy organ postawił, który zaczęty był przez br. Antoniego z Wilna, a po śmierci tegoż dokończony przez br. Klemensa Łopińskiego, obydwóch dobrych organmistrzów. — Ołtarz Niepokalanego Poczęcia N. M. P. wystawiony został przez Annę Wolską, która zmarła w r. 1719.
Od r. 1721 — 1726 O. Gwardjan Kapistran Sochowicz odrestaurował znów kościół i klasztor, część nową przybudował do klasztoru, podwórze z zabudowaniami oparkanił murem, i wieżę większą, wystawioną w roku 1660 przez gwardjana Daniela Turkowskiego, blachą miedzianą pokrył.
Największe zasługi położył tu gwardjan O. Mikołaj Czarzasty, który 40 lat pracował na chwałę Bożą, w klasztorze tutejszym, był exprowincjałem i tu po śmierci pochowany został w r. 1764.
W drugim 20 leciu Jego pracy, kościół prawie cały pokryty został miedzią, wystawił drugą wieżę, którą wraz z pierwszą i sygnaturkę blachą miedzianą pokrył, kościół wewnątrz pięknemi malowidłami przyozdobiony został (br. Żebrowski), wszystkie ołtarze rzeźbione nowe postawiono, posadzka w kościele marmurowa położona, nowy organ sprawiono, i zakrystję zaopatrzono w nowe aparata. Klasztor też jeszcze raz powiększono, i drzewami obsadzono. Kaplica Św. Anny wystawiona została przez Wojciecha Kobierzyckiego z Lipicz w r. 1610 i przez ojców upiększona została w r. 1612. Konsekracji takowej dopełnił Bp. Warmiński Szymon Rudnicki d. 6 lutego 1614 r. Kaplica ta przez O. Czarzastego w r. 1756 pokryta została miedzią i wewnątrz wraz z kościołem wymalowana. Na cmentarzu kościelnym jest kaplica św. Barbary P. M. wystawiona w r. 1707 kosztem Jana Wolskiego podskarbiego wieluńskiego za gwardjana Mikołaja Żułwińskiego. W tymże czasie powstała figura N. M. P. na cmentarzu kościelnym. W r. 1770 gwardjan O. Antoni Zaremba wystawił w kościele 2 nowe ołtarze.
W r. 1775 gwardjan O. Bernardyn Jaworski, wymurował kaplicę na miejscu pustelni, w której umarł bł. Rafał z Proszowic i tamże postawiony został ołtarz dla odprawiania Mszy św. Dostępu do tej kaplicy uzyskały i niewiasty z rozporządzenia Prowincjała Anioła Stemborskiego dla wysłuchania nabożeństwa, chociaż miejsce to jest w klauzurze klasztornej. Zakrystję w r. 1779 restaurował gwardjan O. Jan Stemborski i tenże dał nową posadzkę, nowe szafy i wymalował. Nowa brama w ogrodzeniu cmentarnem wybudowana w r. 1789, cały zaś kościół i klasztor obielony został w r. 1796 i dachy wyreperowane. Studnię głębokości 25 łokci wykopano na podwórzu klasztornem w r. 1808 staraniem gwardjana O. Anselma Tomaszewskiego. —
W późniejszym czasie staraniem gwardjana O. Alojzego Kaniewskiego od r. 1858, wiele rzeczy w kościele i klasztorze restaurowano, a szczególniej kaplicę bł. Rafała w ogrodzie, przez dłuższy czas zaniedbaną.
Bractwa tu są następujące.
1) Św. Franciszka z zezwolenia Tomasza a Massa Ord. Min. Gen. 1600 r. 2) Niepok. Pocz. N. M. P. z przywileju Papieża Inocentego XI w Rzymie danego 7 listop. 1650 r. a w Łowiczu admittowanego 8 czerwca 1651 r. 3) Św. Anny od r. 1666. 4) Św. Barbary z przywileju Papieża Klemensa XI z d. 17 listopada 1717 r. i admittowanego w Uniejowie 6 lipca 1718 r. 5) Najsł. Serca Jez. indulto Pap. Klemensa XIV dn. 17 sierpnia 1769 r. admitta w Łowiczu 7 czerwca 1770 r., — Nabożeństwo 40 sto godzinne zaprowadzone przez gwardjana O. Bonawenturę Gołembowskiego w r. 1801 w ostatki. Odbyły się tu misje w r. 1811 dwutygodniowe od 8 września, w czasie których nawróciło się 11 lutrów, a 11000 osób wybierzmował Ignacy Bardziński bp. sataleński i sufr. gnieźnieński. Kapłanów 40 codziennie słuchało spowiedzi i jeszcze dużo zostało bez spowiedzi. Klasztor ten w r. 1788 wyznaczony był dla odbywania rekolekcji dorocznych przez księży świeckich.
Były tu szkoły publiczne, rozpoczęte po św. Michale 1796 r. i przetrwały do r. 1882 w którym takowe skasowano. W klasztorze tym zmarło dwóch zakonników w opinji świętości, a mianowicie: Melchizedech ✝ 8 czerwca 1480 r. i Rafał z Proszowic ✝ 26 stycznia 1534 roku, relikwje pierwszego spoczywają pod stopniami W. ołtarza, a drugiego w Sarkofagu umieszczone przez Arcybiskupa Jana Lipskiego dnia 11 listopada 1640 r. — W r. 1735 wojska saskie dużo szkody poczyniły. Piorun uderzył w Kościół d. 22 lipca 1786 r., a w klasztor 9 lipca 1798 r. — Srebra kościelne z zakrystji złodzieje zabrali 7 grudnia 1810 r. we wrześniu 1813 r. i w maju 1815 r. — Klasztor ten supremowany został dn. 27 listopada 1864 r. w niedzielę 1 Adwentu, a na mocy dekretu Ces. z dn. 7 list. t. r. przeniesieni zostali, z zamkniętych klasztorów zakonnicy z Piotrkowa, Praszki i Skępego z 18 nowicjuszami a w 4 lata później z Klasztoru Strzegocińskiego.
W r. 1898 rząd ros. zamknął klasztor warcki i Ojcowie przeniesieni zostali do Koła, a Bernardynki do Wielunia. Utworzono rektorat kościoła i w obu klasztorach urządzono szpital dla warjatów. W r. 1929 O.O. Bernardyni dn. 2 sierpnia wrócili znów do Warty.
