Geopolityka (Sykulski)/Przestrzeń geograficzna

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
<<< Dane tekstu >>>
Autor Leszek Sykulski
Tytuł Geopolityka
Wydawca Wydawnictwo Naukowe Grategia sp. z o.o.
Data wyd. 2014
Miejsce wyd. Częstochowa
Źródło Skany na Commons
Inne Cały tekst
Pobierz jako: EPUB  • PDF  • MOBI 
Indeks stron


1.7.2. Przestrzeń geograficzna, położenie geopolityczne

Poprzez przestrzeń geograficzną rozumiemy przestrzeń rozciągającą się między nieciągłością Mohorovičicia a Linią Kármána. Jest ona umownie uznawana za czynnik geopolityczny stały, choć należy pamiętać o zmianach klimatu, krajobrazu, procesach geologicznych itp., które mają znaczenie w kategoriach długookresowych.
Nieciągłość Mohorovičicia (zwaną w skrócie nieciągłością Moho) jest to powierzchnia położona między skorupą a płaszczem Ziemi, na której gwałtownie rośnie prędkość rozchodzenia się podłużnych fal sejsmicznych. Rozciąga się od głębokości ok. 5-8 km pod oceanami do ok. 35-80 km pod kontynentami. Nazwa wywodzi się od nazwiska chorwackiego geofizyka, sejsmologa i metereologa Andrija Mohorovičicia, który ją odkrył w 1909 r.
Linia Kármána jest umowną granicą między ziemską atmosferą a przestrzenią kosmiczną, która przebiega na wysokości 100 km nad poziomem morza. Theodore von Kármán (1881-1963) był amerykańskim inżynierem węgierskiego pochodzenia, który uznawany jest za prekursora współczesnej aerodynamiki[1].
Do głównych czynników przestrzennych mających znaczenie dla geopolityki zaliczamy: położenie, kształt terytorium, długość granic, dostęp do mórz i oceanów (charakter wyspiarski lub kontynentalny), klimat, surowce naturalne.
Pojęcie położenia geopolitycznego dotyczy wpływu położenia geograficznego, (ukształtowania terenu, dostępu do akwenów wodnych, klimatu, itp. oraz sąsiedztwa politycznego) na politykę zagraniczną i bezpieczeństwo państwa (zgrupowań państw). Termin ten obejmuje zarówno opis, jak i oceny dotyczące położenia geopolitycznego w przeszłości, położenia bieżącego oraz tworzenia wizji i modeli hipotetycznego położenia w przyszłości. Przykładem może być doktryna stworzona przez jednego z twórców nowoczesnej geopolityki, profesora geografii i założyciela London School of Economics, Halforda Mackindera. W jego koncepcjach kluczowym elementem było uwypuklenie centralnego miejsca geografii względem strategii. Geografia w myśli brytyjskiego geopolityka była wymiarem kluczowym, wpływającym na kierunki aktywności politycznej państwa[2].





  1. L. Sykulski, Geopolityka. Słownik terminologiczny, PWN, Warszawa 2009, s. 60.
  2. J. Mondry, Wczoraj, dziś i jutro geopolityki, [w:] J. Mondry, W objęciach geopolityki: Polska, Japonia, Eurazja: Publicystyka na łamach „Kultury” 1981-2000, Londyn 2000, s. 228 (artykuł ukazał się pierwotnie na łamach „Kultury” 2000, nr 6).





Tekst udostępniony jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa 3.0 Polska.