Encyklopedja Kościelna/Bartoszewicz Juljan
| <<< Dane tekstu >>> | |
| Tytuł | Encyklopedja Kościelna (tom II) |
| Redaktor | Michał Nowodworski |
| Data wyd. | 1873 |
| Druk | Czerwiński i Spółka |
| Miejsce wyd. | Warszawa |
| Źródło | Skany na Commons |
| Indeks stron | |
Bartoszewicz Juljan, jeden z najuczeńszych naszych historyków, ur. 17 Stycznia 1821 r. w Biały Radziwiłłowskiej, uczył się w szkole pijarskiej w Łukowie, potém w Warszawie. Ukończywszy nauki na filologiczno-historycznym wydziale w uniwersytecie petersburgskim, był nauczycielem szkół publicznych w Warszawie, czas jakiś w Końskich, należał do redakcji Dziennika warszawskiego, wydawanego przez Rzewuskiego, następnie sam był redaktorem tego pisma ze zmienionym tytułem: Kronika wiadomości krajowych i zagranicznych (1854—1858) i przez lat 7 (1862 do 1869) był kustoszem bibljoteki publicznej. Umarł 5 Listop. 1870 r. Oprócz wielkiej liczby artykułów, umieszczonych po różnych czasopismach krajowych i w większej Encyklopedji Orgelbranda (1859—1867), której stanowią one część najcenniejszą, zostawił J. Bartoszewicz dzieł wiele, świadczących o jego niezwykłej dziś pracowitości i o niepospolitych zdolnościach umysłowych. Wszystkie te jego prace wylicza Bibljoteka Warszawska z r. 1871 s. 77. W badaniu dziejów nie zapuszczał się w apriorystyczne jej dróg kreślenie; nie podbierał on faktów dziejowych do układania ich w szkolniczy szematyzm, dla pewnych celów teoretycznych obmyślany: szukał w dziejach dziejowej prawdy, całej, rzeczywistej, żywej. Choć więc na początku swego zawodu naukowego miał pewne drobne uprzedzenia, pewne wahania, jako naleciałości czasu, wszelako z postępem pracy znikły one zupełnie. Bartoszewicz zawsze był synem Kościoła, ale czém głębiej rozbierał dzieje, tém miłował go żywiej, bo coraz jaśniej przekonywał się, że z Kościoła tylko zbawienie szło ludzkości i że w Kościele najwyższe jej spoczywają nadzieje. Historja naszego Kościoła tak mało dotąd opracowana, straciła bardzo wiele przez śmierć jego wczesną. Z licznych dzieł, jakie pozostawił, wymieniamy tylko niektóre: Królewicze biskupi, Warsz. 1851; Znakomici mężowie polscy, 3 t. Peters. 1853—1856; Kościoły warszawskie, z drzeworytami Starkmana, Warsz. 1855; Arcybiskupi gnieznieńscy, tekst do albumu Pecqu'a, Warszawa 1858—9. Historja literatury polskiej, 1861; wydał też tom III, Codex diplomaticus regni Poloniae (wydawnictwo to rozpoczął Leon Rzyszczewski i Antoni Muczkowski). N.
