Przejdź do zawartości

Biblia Gdańska/List pierwszy powszechny Ś. Piotra Apostoła (całość)

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki

Poniżej znajduje się List pierwszy powszechny Ś. Piotra Apostoła w całości. Jeżeli chcesz skorzystać z tekstu podzielonego na rozdziały przejdź tutaj.


Biblia Gdańska - Nowy Testament

Mt - Mk - Łk - J - Dz - Rz - 1 Kor - 2 Kor - Ga - Ef - Flp - Kol - 1 Tes - 2 Tes - 1 Tm - 2 Tm - Tt - Flm - Hbr - Jk - 1 P - 2 P - 1 J - 2 J - 3 J - Jud - Ap


List pierwszy powszechny S. Piotra Apostoła.


ROZDZIAŁ I.


I. Wysławia łaskę Bożą w Chrystusie nam pokazaną 1 — 6. II. którą przyimuiemy wiarą, a posiadamy nadzieią 7 — 9. III. o któréy Prorocy przepowiadali 10 — 14. IV. Upomina, aby wierni świat i pierwszy żywot swóy opuściwszy, Bogu się przypodobali 15 — 26.
Piotr, Apostoł Iezusa Chrystusa, przychodniom rozproszonym w Poncie, w Galacyi, w Kapadocyi, w Azyi, i w Bitynii;
2. Wybranym według przeyrzenia Boga oyca przez poświęcenie Ducha, ku posłuszeństwu i pokropieniu krwi Iezusa Chrystusa. Łaska wam[1] i pokóy niech się rozmnoży.
3. Błogosławiony niech będzie[2] Bóg i oyciec Pana naszego Iezusa Chrystusa, który według wielkiego miłosierdzia swego odrodził nas ku nadziei żywéy przez zmartwychwstanie Iezusa Chrystusa od umarłych,
4. Ku dziedzictwu nieskazitelnemu i niepokalanemu i niezwiędłemu, w niebiesiech dla was zachowanemu,
5. Którzy mocą Bożą strzeżeni bywacie przez wiarę ku zbawieniu, które zgotowane iest, aby było obiawione czasu ostatecznego.
6. W czém weselicie się teraz[3] maluczko, (ieźliże potrzeba) zasmuceni w rozmaitych pokusach,
II. 7. Aby doświadczenie wiary waszéy daleko droższe niż złoto, które ginie, którego iednak przez[4] ogień doświadczaią, znalezione było wam ku chwale, i ku czci i ku sławie w obiawienie Iezusa Chrystusa,
8. Którego[5] nie widziawszy, miłuiecie; którego teraz nie widząc, wszakże weń wierząc, weselicie się radością niewymowną i chwalebną,
9. Odnosząc koniec[6] wiary waszéy, zbawienie dusz.]
III. 10. O któré zbawieniu wywiadowali się i badali się Prorocy, którzy o téy łasce, która na was przyiść miała, prorokowali,
11. Badaiąc się, na który albo na iaki czas obiawiał Duch Chrystusów, który w nich był, świadcząc pierwéy o utrapieniach, które miały przyiść na Chrystusa, i o wielkiéy zatém chwale.
12. Którym obiawiono iest, iż nie[7] samym sobie, ale nam tém usługowali, co wam teraz zwiastowano przez te, którzy wam kazali Ewangielią przez Ducha swiętego z nieba zesłanego, na które rzeczy pragną patrzyć Aniołowie.
13. Przetoż przepasawszy biodra[8] myśli waszéy, i trzeźwymi będąc, dośkonałą mieycie nadzieię ku téy łasce, która wam dana będzie w obiawienie Iezusa Chrystusa,
14. Iako synowie posłuszni, którzy się nie przypodobywacie przeszłym w nieumieiętności waszéy pożądliwościom;
IV. 15. Ale iako ten, który was powołał, święty iest, i wy bądźcie[9] świętymi we wszelkiém obcowaniu,
16. Dla tego, że napisano: Swiętymi[10] bądźcie, iżem ia iest święty.
17. A ponieważ oycem nazywacie tego, który bez[11] braku osób każdego sądzi według uczynku, patrzcież, abyście w boiaźni czas pielgrzymowania waszego trawili,
18. Wiedząc, iż nie[12] skazitelnemi rzeczami, śrebrem albo złotém, wykupieni iesteście od marnego obcowania waszego, od oyców podanego,
19. Ale drogą krwią, iako[13] Baranka niewinnego i niepokalanego Chrystusa;
20. Przeyrzanego przed założeniem[14] świata, a obiawionego csasów[15] ostatecznych dla was,
21. Którzy przezeń wierzycie w Boga, który go wzbudził od umarłych, i dał mu chwałę, aby wiara i nadzieia wasza była w Bogu.
22. Oczyściaiąc dusze wasze w posłuszeństwie prawdy przez Ducha świętego ku nieobłudnéy[16] braterskiéy miłości, z czystego serca iedni drugie miłuycie uprzeymie,
23. Odrodzeni będąc,[17] nie z nasienia skazitelnego, ale z nieskazitelnego przez słowo Boże żywe i trwaiące na wieki.
24. Ponieważ wszelkie ciało iest iako[18] trawa, i wszelka chwała człowieka iako kwiat trawy; uwiędła trawa, i kwiat iéy opadł;
25. Ale słowo Boże trwa na wieki. A toć iest słowo, które wam iest zwiastowane.

ROZDZIAŁ II.


I. Upomina, aby żywot prowadzili, iaki na odrodzone należy 1 — 5. II. i aby ich wiara w Chrystusa nie słabiała 6 — 10. III. na ostatek do posłuszeństwa przeciwko przełożonym 11 — 20. IV. i do znoszenia ucisków przykładem Chrystusowym prowadzi 21 — 25.
Przetoż złożywszy[19] wszelaką złość, i wszelaką zdradę, i obłudę, i zazdrość, i wszelakie obmowiska,
2. Iako dopiero narodzone niemowiątka szczérego mleka słowa Bożego pożądaycie, abyście przez nie urośli,
3. Ieźliście tylko skosztowali,[20] że dobrotliwy iest Pan.
4. Do którego przystępuiąc, do kamienia żywego, acz od ludzi odrzuconego, ale od Boga wybranego i kosztownego,
5. I wy iako żywe kamienie buduycie się w dom duchowny, w kapłaństwo[21] święte, ku ofiarowaniu duchownych[22] ofiar, przyiemnych Bogu przez Iezusa Chrystusa.
II. 6. A przetoż mówi[23] pismo: Oto, kładę na Syonie kamień narożny węgielny, wybrany, kosztowny, a kto[24] weń uwierzy, nie będzie zawstydzony.
7. Wam tedy wierzącym iest uczciwością, ale nieposłusznym kamień, który odrzucili[25] buduiący; ten się stał głową węgielną,
8. I kamieniem obrażenia i opoką zgorszenia tym, którzy się obrażaią o słowo, niewierząc, na co téż wystawieni są.
9. Ale wy iesteście rodzaiem wybranym, królewskiém kapłaństwem, narodem świętym, ludem nabytym, abyście opowiadali cnoty tego, który was powołał z ciemności ku dziwnéy swoiéy światłości;[26]
10. Którzyście niekiedy byli nie[27] ludem, aleście teraz ludem Bożym; którzyście niekiedy nie dostąpili byli miłosierdzia, aleście teraz miłosierdzia dostąpili.
III. 11. Naymilsi! proszę was, abyście się iako przychodniowie i goście wstrzymywali od[28] cielesnych pożądliwości, które walczą przeciwko duszy,
12. Obcowanie[29] wasze maiąc poczciwe między Poganami, aby zamiast tego, w czém was pomawiaią iako złoczyńce, dobrym się uczynkom waszym przypatruiąc, chwalili Boga[30] w dzień nawiedzenia.
13. Bądźcież tedy poddani wszelkiemu ludzkiemu urzędowi dla Pana, bądź Królowi, iako naywyższemu,
14. Bądź Przełożonym, iako od niego posłanym ku pomście źle czyniących, a ku chwale dobrze czyniących.
15. Albowiem tak iest wola Boża; abyście dobrze czyniąc, usta zatkali nieumieiętności głupich ludzi.
16. (Bądźcież) iako wolni, a nie iako[31] ci, którzy wolność zasłoną złości maią, ale iako słudzy Boży.
17. Wszystkie czciycie, braterstwo[32] miłuycie, Boga się bóycie, Króla w uczciwości mieycie.
18. Słudzy! bądźcie[33] poddani panom we wszelakiéy boiaźni, nie tylko dobrym i bacznym, ale i dziwnym.
19. Boć to iest łaska, ieźli kto dla sumnienia Bożego ponosi frasunki, cierpiąc bezwinnie.
20. Bo cóż iest za chwała, ieźlibyście grzesząc, cierpliwie znosili, by was i pięściami bito? Ale ieźli dobrze[34] czyniąc i cierpiąc znosicie, to iest łaska u Boga.]
IV. 21. Albowiem na to téż powołani iesteście, ponieważ i Chrystus cierpiał za nas, zostawiwszy nam przykład, abyście naśladowali stóp iego.
22. Który grzechu[35] nie uczynił, ani znaleziona iest zdrada w uściech iego.
23. Któremu gdy złoreczono[36], nie odzłorzeczył; gdy cierpiał, nie groził, ale poruczył krzywdę temu, który sprawiedliwie sądzi.
24. Który grzechy nasze[37] na ciele swoiém zaniósł na drzewo, abyśmy obumarłszy grzechom, sprawiedliwości żyli, którego siniałością uzdrowieni iesteście.
25. Albowiemeście byli iako[38] owce błądzące; ale teraz iesteście nawróceni do pasterza i biskupa dusz waszych.]

ROZDZIAŁ III.


I. Chrześciańskie małżonki mężów swych chuć i niewiernych lekce sobie ważyć nie maią 1 — 4. II. przykładem pobożnych małżonek 5 — 7. III. każdemu niewiernemu należące napominanie dawa 8 — 13. IV. wierni prześladowanie skromnie znosić 14. 15. V. i poczet wiary swoiéy wydawać maią 16 — 22.
Także i żony![39] bądźcie poddane mężom swoim, aby i ci, którzy nie wierzą słowu, przez pobożne obcowanie żon, bez słowa[40] byli pozyskani,
2. Obaczywszy czyste w boiaźni Bożéy obcowanie wasze.
3. Których ochędostwo niech[41] będzie nie ono zwierzchne, w splecieniu włosów, i obłożeniu się złotem, albo w ubieraniu się w szaty,
4. Ale on skryty serdeczny człowiek, zależący w nieskażeniu cichego i spokoynego ducha, który iest przed obliczem Bożém kosztowny.
II. 5. Albowiem tak niekiedy i one święte małżonki, które nadzieię miały w Bogu, zdobiły się, będąc poddane mężom swoim.
6. Iako Sara była posłuszną Abrahamowi nazywaiąc[42] go panem; któréy wy stałyście się córkami, gdy dobrze czynicie, nie boiąc się żadnego postrachu.
7. Także i wy, mężowie! mieszkaycie z nimi[43] umieiętnie, a iako mdleyszemu naczyniu niewieściemu oddawaycie uczciwość, iako téż spółdziedziczkom łaski żywota, aby się modlitwy wasze nie przerywały.
III. 8. A na koniec wszyscy bądźcie[44] iednomyślni, spółcierpiący doległości, braterstwo miłuiący, miłosierni i dobrotliwi,
9. Nie oddawaiąc złego[45] za złe, ani łaiania za łaiania, lecz przeciwnym obyczaiem dobrorzecząc, gdyż wiecie, iż na to powołani iesteście, abyście błogosławieństwo odziedziczyli.
10. Albowiem kto chce żywot[46] miłować i oglądać dni dobre, niech pohamuie ięzyka swego od złego, a usta iego niech nie mówią zdrady;
11. Niech się odwróci[47] od złego, a czyni dobre; niech szuka pokoiu, i ściga go.
12. Albowiem oczy Pańskie otworzone są na sprawiedliwe, a uszy iego ku proźbie ich; lecz oblicze Pańskie przeciwko tym, którzy czynią złe rzeczy.
13. I któż iest, coby wam złe uczynił, ieźlibyście dobrego naśladowcami byli?
IV. 14. Ale chociażbyście téż[48] cierpieli dla sprawiedliwości, błogosławieni iesteście; a strachu ich[49] nie lękaycie się, ani trwożcie sobą, ale Pana Boga poświęcaycie w sercach waszych.]
15. A bądźcie zawsze gotowi ku daniu odpowiedzi każdemu domagaiącemu się od was rachunku o téy nadziei, która w was iest, z cichością i z boiaźnią, maiąc[50] sumnienie dobre;
V. 16. Aby w tém, w czém was pomawiaią iako złoczyńce, zawstydzili się ci, którzy naganę dawaią waszemu dobremu obcowaniu w Chrystusie.
17. Lepiéy bowiem iest, abyście dobrze czyniąc, ieźli się tak podoba woli Bożéy, cierpieli, niżeli źle czyniąc.
18. Bo i Chrystus raz za grzechy[51] cierpiał, sprawiedliwy za niesprawiedliwe, aby nas przywiódł do Boga, umartwiony będąc ciałem, ale ożywiony duchem;
19. Przez którego i tym duchom, którzy są w więzieniu, przyszedłszy kazał,
20. Którzy niekiedy nieposłuszni byli, gdy[52] raz oczekiwała Boża cierpliwość za dni Noego, kiedy korab gotowano, w którym mało (to iest ośm) dusz zachowane są w wodzie.
21. Czego teraz chrzest wzorem będąc, zbawia nas (nie składanie cielesnego plugastwa, ale obietnica spólna sumnienia dobrego u Boga,) przez zmartwychwstanie Iezusa Chrystusa,
22. Który iest na prawicy Bożéy, szedłszy do nieba, podbiwszy sobie Anioły i zwierzchności i mocy.

ROZDZIAŁ IV.


I. Przykład ucierpiénia Chrystusa Pana nam wystawiwszy, napomina nas, abyśmy się grzechów strzegli 1 — 6. II. Zaleca modlitwę 7. III. miłość 8. IV. gościnność 9. V. wierność w urzędzie 10. VI. służbę Bożą 11. VII. i cierpliwość dla imienia Pańskiego 12 — 19[53]. VIII. karanie Boże się od domu iego zaczyna 17 — 19.
Ponieważ tedy Chrystus ucierpiał za nas w ciele, i wy téż tąż myślą bądźcie uzbroieni, że ten, co cierpiał w ciele, poprzestał grzechu,
2. Aby iuż więcéy nie cielesnym pożądliwościom, ale woli Bożéy żył ostatek czasu w ciele.
3. Albowiem dosyć nam, żeśmy[54] przeszłego czasu żywota, popełniali lubości Poganów, chodząc w rozpustach, w pożądliwościach, w opilstwach, w biesiadach, w piiaństwach i sprosnych bałwochwalstwach.
4. Przetoż, że się wy z nimi nie schadzacie na taką zbyteczną rozpustę, zda się im rzeczą obcą, i bluźnią to.
5. Ci dadzą liczbę temu, który gotowy iest sądzić żywe i umarłe.
6. Dla tego bowiem i umarłym kazano Ewangielią, aby sądzeni byli według ludzi z strony ciała, ale żyli według Boga duchem.
II. 7. A wszystkiemuć się koniec przybliża.
III. 8. Przetoż trzeźwymi bądźcie i czułymi ku modlitwom, a nadewszystko mieycie uprzeymą miłość iedni ku drugim; albowiem miłość[55] zakryie mnóstwo grzechów.
IV. 9. Gościnnymi[56] bądźcie iedni ku drugim bez[57] szemrania.
V. 10. Każdy iako wziął[58] dar, tak nim ieden drugiemu usługuycie, iako dobrzy szafarze rozlicznéy łaski Bożéy.
VI. 11. Ieźli kto mówi, niech mówi[59] iako wyroki Boże; ieźli kto posługuie, niech to czyni iako z siły, któréy Bóg dodawa, aby we wszystkiém chwalony był Bóg przez Iezusa Chrystusa, któremu należy chwała i panowanie na wieki wieków. Amen.]
VII. 12. Naymilsi! niech wam nie będzie rzeczą dziwną ten ogień, który na was przychodzi ku doświadczeniu waszemu, iakoby co obcego na was przychodziło;
13. Ale raduycie się z tego, żeście uczęstnikami[60] ucierpienia Chrystusowego, abyście się i w obiawienie chwały iego z radością weselili.
14. Ieźli was lżą dla imienia[61] Chrystusowego, błogosławieni iesteście, gdyż on Duch chwały a Duch Boży odpoczywa na was, który względem nich bywa bluźniony, ale względem was bywa uwielbiony.
15. A żaden z was[62] niech nie cierpi iako mężobóyca, albo złodziéy, albo złoczyńca, albo iako w cudzy urząd się wtrącaiący.
16. Lecz ieźli cierpi iako Chrześcianin, niech się nie wstydzi, owszem niech chwali Boga w téy mierze.
VIII. 17. Albowiem czas iest, aby się sąd począł[63] od domu Bożego; a ponieważ nayprzód zaczyna się[64] od nas, iakiż będzie koniec tych, co są nieposłuszni Ewangielii Bożéy?
18. A ponieważ sprawiedliwy[65] ledwie zbawiony będzie, niezbożny i grzeszny gdzież się okaże?
19. Przetoż i ci, którzy cierpią według woli Bożéy, niechay iemu, iako wiernemu stworzycielowi, poruczaią dusze swoie, dobrze czyniąc.

ROZDZIAŁ V.


I. Starszych, aby wiernie służyli kościołowi Bożemu, i nie panowali nad nim 1 — 4. II. młodszych, aby starszym poddanymi 5. III. a wszystkich, aby się uniżali 6. 7. IV. trzeźwymi i czuynymi będąc 8. V. odpór daiąc szatanowi, napomina 9 — 14.
Starszych, którzy są między wami, proszę ia spółstarszy[66] i świadek ucierpienia Chrystusowego, i uczęstnik chwały, która ma bydź obiawiona:
2. Paście[67] trzodę Bożą, która iest między wami, oglądaiąc iéy nie poniewolnie, ale dobrowolnie; nie dla sprosnego zysku, ale ochotnym umysłem;
3. Ani iako panuiąc nad dziedzictwem Pańskiém, ale wzormi[68] będąc trzody.
4. A gdy się okaże ono Książę pasterzów, odniesiecie niezwiędłą[69] koronę chwały.
II. 5. Także, młodsi! bądźcie poddani starszym,[70] a wszyscy iedni drugim bądźcie poddani. Pokorą bądźcie wewnątrz ozdobieni, gdyż Bóg pysznym się[71] sprzeciwia, a pokornym łaskę dawa.
III. 6. Uniżaycież się tedy[72] pod mocną ręką Bożą, aby was wywyższył czasu swego.
7. Wszystko staranie wasze[73] wrzuciwszy nań, gdyż on ma pieczą o was.
IV. 8. Trzeźwymi bądźcie, czuycie; albowiem przeciwnik wasz diabeł, iako lew[74] ryczący, obchodzi, szukaiąc, kogoby pożarł.
V. 9. Któremu dawaycie odpór, mocni będąc w wierze, wiedząc, iż się takoweż ucierpienia nad braterstwem waszém, które iest na świecie, wykonywaią.
10. A Bóg wszelkiéy łaski, który nas powołał do wiecznéy chwały swoiéy w Chrystusie Iezusie, gdy maluczko[75] ucierpicie, ten niech was doskonałymi uczyni, utwierdzi, umocni i ugruntuie;
11. Iemu niech będzie chwała[76] i panowanie na wieki wieków. Amen.]
12. Przez Sylwana, wam wiernego brata, iako rozumiem, krótkom pisał, napominaiąc i świadcząc, iż ta iest prawdziwa łaska Boża, w któréy stoicie.
13. Pozdrawia was spółwybrany zbór, ten, który iest w Babylonie, i[77] Marek, syn móy.
14. Pozdrówcie iedni[78] drugich w pocałowaniu miłości. Pokóy niech będzie wam wszystkim, którzyście w Chrystusie Iezusie. Amen.





  1. Gal. 1, 3. 2 Piotr. 1, 2.
  2. 2 Kor. 1, 3.
  3. 2 Kor. 4, 17. 1 Piotr. 5, 10.
  4. Przy. 17, 3.
  5. Ian. 20, 29. 2 Kor. 5, 7.
  6. Rzym. 6, 22.
  7. Ian. 4, 38.
  8. Łuk. 12, 35. Efez. 6, 14.
  9. Łuk. 1, 75. 2 Kor. 7, 1.
  10. 3 Moy. 11, 44. r. 19, 2. r. 20, 7.
  11. 2 Kor. 19, 7. Iob. 34, 19. Dzie. 10, 34. Rzym. 2, 21. Gal. 2, 6. Efez. 6, 9. Kol. 3, 25.
  12. Mark. 10, 45. 1 Kor. 6, 20. r. 7, 23.
  13. Żyd. 9, 14. 1 Ian. 1, 7. Obiaw. 1, 3.
  14. Rzym. 16, 25. Efez. 3, 9. Koloss. 1, 26.
  15. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku; powinno być – czasów.
  16. Rzym. 12, 10. 1 Piotr. 2, 17.
  17. Iak. 1, 18.
  18. Ps. 102, 12. Ps. 103, 15. Izai. 40, 6. Iak. 1, 10.
  19. Rzym. 6, 4. Efez. 4, 22. Koloss. 3, 8. Żyd. 12, 1.
  20. Ps. 34, 9.
  21. Obiaw. 1, 6.
  22. Rzym. 12, 1.
  23. Izai. 28, 16. Rzym. 9, 33.
  24. Ps. 2, 12. Przyp. 16, 20. Izai. 30, 18. Ier. 17, 7.
  25. Ps. 118, 22. Matt. 21, 42. Dzie. 4, 11. Izai. 8, 14.
  26. 2 Moy. 19, 6. Izai. 61, 6.
  27. Rzym. 9, 25.
  28. Rzym. 13, 13.
  29. Filip. 2, 15.
  30. Matt. 5, 16. 1 Piotr. 3, 16.
  31. Gal. 5, 13.
  32. Rzym. 12, 10.
  33. Efez. 6, 5. Kol. 3, 22. Tyt. 2, 9.
  34. Matt. 5, 10. Łuk. 6, 22.
  35. Izai. 53, 9. 2 Kor. 5, 21. 1 Ian. 3, 5.
  36. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku; powinno być – złorzeczono.
  37. Izai. 53, 4. 5.
  38. Izai. 53, 6.
  39. Efez. 5, 22. Kol. 3, 18.
  40. 1 Kor. 7, 16.
  41. 1 Tym. 2, 9. Tyt. 2, 3.
  42. 1 Moy. 18, 12.
  43. 1 Kor. 7, 3.
  44. Rzym. 15, 5. Filip. 3, 16.
  45. Przyp. 20, 22. Matt. 5, 39. Rzym. 12, 17. 1 Tess. 5, 15.
  46. Ps. 34, 13.
  47. Izai. 1, 16.
  48. Matt. 5, 10. 2 Piotr. 2, 20.
  49. Izai. 8, 12. Matt. 10, 26.
  50. 1 Piotr. 12, 2.
  51. Rzym. 5, 6. Żyd. 9, 28.
  52. 1 M. 6, 7. 14. r. 7, 1. Matt. 24, 37. Łuk. 17, 26.
  53. Przypis własny Wikiźródeł Błąd w druku; powinno być – 16.
  54. Efez. 4, 17. 18.
  55. Przyp. 10, 12. Iak. 5, 20.
  56. Rzym. 12, 13.
  57. Filip. 2, 14.
  58. Rzym. 12, 6. 7. 8.
  59. Ier. 23, 28.
  60. 2 Kor. 4, 10. Filip. 3, 10. 1 Piotr. 1, 7.
  61. Matt. 5, 10. Łuk. 6, 22.
  62. 1 Piotr. 2, 19. r. 3, 17.
  63. Ier. 25, 29. Ezech. 9, 6.
  64. Łuk. 23, 31.
  65. Przyp. 11, 31.
  66. Łuk. 24, 48.
  67. Dzie. 20, 28.
  68. 1 Tym. 4, 12.
  69. 2 Tym. 4, 8.
  70. Rzym. 12, 10.
  71. Iob. 22, 29. Przyp. 3, 34. r. 29, 23.
  72. Łuk. 14, 11. r. 18, 14. Iak. 4, 6. 7.
  73. Ps. 55, 23. Matt. 6, 25. Łuk. 12, 22.
  74. Iob. 1, 7. r. 2, 2. Łuk. 22, 31.
  75. 2 Kor. 4, 17. 1 Piotr. 1, 6.
  76. Efez. 3, 21. 2 Tym. 4, 18.
  77. Dzie. 12, 12. 25.
  78. Rzym. 16, 16. 2 Kor. 13, 12.





 List powszechny Świętego Iakuba Apostoła (całość) List pierwszy powszechny Ś. Piotra Apostoła (całość)
Biblia Gdańska
List wtóry powszechny Ś. Piotra Apostoła (całość)