Ze stu pięćdziesięciu, którzy rano wyruszyli do bitwy, wróciło zaledwie siedmdziesięciu.
∗ ∗
∗ |
Dnia 28 stycznia, czyli w dziewięć dni po opowiedzianych przez nas wypadkach, pomiędzy Juliuszem Favrem a hr. Bismarckiem zawarte zostało w Wersalu zawieszenie broni.
Wiadomość o tym układzie ogłoszono w Paryżu 30 stycznia rano, z następującym dodatkiem od rządu:
„Z bólem serca składamy broń. Ani wszelkiego rodzaju cierpienia, ani straty, poniesione w bitwach nie mogły nas zmusić do tej strasznej ofiary. Głód wytrąca nam z ręki broń...
Rząd czynił wszelkie usiłowania w celu złagodzenia goryczy narzuconej przez konieczność. Układy prowadzone były od poniedziałku i dziś wieczorem podpisany został akt, pozostawiający gwardyi narodowej jej organizacyę i broń. Armia, uważana za wziętą do niewoli, nie opuści Paryża. Oficerowie zachowają swe szpady.
Zgromadzenie narodowe zostało zwołane.
Francya jest nieszczęśliwa, lecz spełniła swój obowiązek.“
Paryż miał otrzymać żywność.
Odetchnięto nareszcie po stu trzydziestu siedmiu dniach oblężenia, cierpień fizycznych i tortur moralnych.
W końcu lutego komunikacya na wszystkich kolejach żelaznych została przywróconą i oddaną na użytek publiczności.
Ksiądz d’Areynes przebywał ciągle w pałacu Fenestranges, którego zresztą nie mógł opu-
