Przejdź do zawartości

Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.5 639.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została przepisana.
628
Freising.

popierał szczególniej franciszkanów, którym w Bawarji utw orzył osobną prowincję 1624 r. Był on prawdziwie darem nieba podczas 30-letniej wojny, w której biskupstwo freisingskie bardzo wiele ucierpiało. Za jego rządów książę Maksymiljan I sprowadził do Monachium 1626 r. zgromadzenie angielskich panien; i tamże umarło dwóch sławnych jezuitów i pisarzy, t. j. o. Mateusz Rader, autor dzieła Bavaria Sancta, † 1634, i Dreseljusz (ob.), † 1638. Pod Albrechtem Zygmuntem, księciem bawarskim, miłośnikiem sztuk pięknych (1652—1685), który spalony klasztor franciszkański we Freisingu odbubował, katedrę upiększył, zawarły 1684 r. znakomitsze klasztory benedyktyńskie w Bawarji kongregację, nazwaną bawarską, p. t. śś. Aniołów Stróżów. Jeden z najznakomitszych biskupów freisingskich, następca Józefa Klemensa (1685—1694), był Jan Franciszek Ecker baron Kapfing (1695—1727), który wielce się zasłużył założeniem instytutów naukowych i dobroczynnych i świetnem wyrestaurowaniem kakatedry. Nadto, urządzono za jego czasów trzy domy dla kapłanów emerytów, t. j. w Dorfen, w Miesbach i w Lengries; uczony benedyktyn z Benedictbeurn Karol Meichelbeck, radca duchowny i spowiednik bpa, wypracował na tysiącletni jubileusz katedry dobrą historję bpów freisingskich, również znany powszechnie franciszkanin Anaklet Beiffenstuel (ob.) był wówczas ozdobą Freisingu. Aż do czasu sekularyzacji byli jeszcze następni bpi: Jan Teodor, książę bawarski (1727—1763), który zarazem był biskupem w Lüttich i kardynałem; Klemens Wacław (1763—1768), syn elektora saskiego i króla polskiego Fr. Augusta; Ludwik Józef baron Welden, dobroczynny i lubiany pasterz (1769—1788); Maks. Prokop hr. Törring-Jettenbach (1788—1789); i wreszcie Józef Konrad (V) baron Schroffenberg, równocześnie bp Regensburga; w latach 1802 i 1803 nastąpiła sekularyzacja dóbr katedry freisingskiej i wszystkich kollegjat i klasztorów. Józef Konrad niedługo przeżył boleść, jakiej doświadczył w skutek tej krzywdy Kościoła i um. 1803 r., poczém aż do r. 1821 stolica bpia wakowała, a djecezją rządzili wikarjusze jeneralni. Konkordatem zawartym 1817 r. pomiędzy Maksymiljanem Józefem I, królem bawarskim, a Stolicą Apost, bpstwo freisingskie wyniesione zostało do godności arcybiskupstwa monachijsko-freisingskiego. Cf. Ant. Mayer, Statistische Beschreibung des Erzbisthum München-Freising, aus amtlichen Quellen bearbeitet, zesz. I—X, München 1871—74; Mart. von Deutinger, Tabellarische Beschreibung des Bisthums Freysing, Münch. 1820 (opis bpstwa sporządzony r. 1817—18); tegoż Die alteren Matrikeln des Bisthums Freysing, ibid. 1849—50, 3 v. (z lat 1315—1740); tegoż Beiträge zur Geschichte Topographie und Statistik des Erzbisthum München-Freysing, ib. 1850, 3 v. (w III tomie tego dzieła jest Viti Arnpeckhii, Liber de gestis episcoporum frisingensium usque ad an. 1567); Meichelbeck, Historia Frisingensis, Augsburg 1725—29, 2 v.; Karl Roth, Freisinger Urkunden, Münch. 1855—57 (z lat 724—1039); Monumenta Boica, Monachii 1769—1829, 27 tt. in-4; t. 28 i nast. p. t. Monumentorum Boicorum nova collectio, vol. I—XI, ib. 1833—66; każdy vol. ma po 2 części (o wadach tej publikacji, oprócz wielu innych krytyk, ob. Fr. Böhmer, Wittelsbachische Regesten, Stuttgart. 1854, we wstęp.); Andr. Fel. Oefele, Rerum Boicarum scriptores, August. Vindel. 1763, 2 v. f.; Gandershofer, Deukwürdigkeiten der Domkirche in Freysing, Freising 1824;