za symboliczne, ale jeszcze widzą jakąś sprzeczność między Gen. 1, 27 i Gen. 2, 7.. jakoby w pierwszém miejscu autor opowiadał o jednoczesnén stworzeniu Adama i Ewy, a w drugiém o stworzeniu Adama przed Ewą (Schenkel, Bibel.-Lexik. art. Eva). Lecz sprzeczność takowa jest umyślnie upatrywaną: w pierwszém bowiem miejscu tekst opowiada w streszczeniu tylko historję stworzenia pierwszych ludzi (mascuhm et feminam creavit eos), a w drugiém szczegółowo. Ob. także rozprawę o różnych wykładach słów Gen. 4, 1. t. j. czy Ewa przy urodzeniu Kaina miała go za Mesjasza? w Reinke, Beiträge, t. IV n. 6. (Hille).
Ewagrjusz. Evagrius, Εὐάγριος, scholastyk, autor Historiae ecclesiasticae libri sex, gdzie się mieszczą dzieje kościelne i świeckie z lat 431—594. Sam o sobie mówi (l. 6 c. 29), że pisał w 58 r. życia, a w 641 r. ery antjocheńskiej (l. 3 c. 33). Że zaś era antjocheńska datuje się od nadania autonomji temuż miastu przez Juljusza Cezara, r. 704 od zał. Rz., a 48 przed Chr. (H. Noris, De epochis Syro-Macedonum, s. 159), więc E. pisał swoje dzieło ok. r. 594, a urodził się ok. r. 536. Miejscem jego rodzinném była Epifanja, miasto w Celesyrji; w Antjochji zaś był adwokatem sądowym (σχολαστικος), później kwestorem i prefektem. Pisał po grecku. Wydania: Oxonii, 1844; ap. Migne, Patrol, gr. t. 86. O przekładach i innych wydaniach jego dzieła, ob. Theodoret z Cyrus. Cf. Historji kościelnej pisarze. Wyjątki z niej przełoż. na niemiec. ap. Rössier, Biblioth. d. Kircbenväter, cz. VII s. 311.. E. jest historykiem łatwowiernym. O dziele jego ob. G. Dangers, De fontibus, indole et dignitate librorum Theod. Lectoris et Evagrii, Goett. 1841. X. W. K.
Ewald, św. (3 Paźdz.). Dwóch było świętych tego imienia braci Anglików: biały i czarny, tak nazwani od koloru włosów. Za przykładem Willibrorda i jego towarzyszów udali się do Westfalji, dla nawrócenia osiadłych tamże Saksonów, lecz ci pochwycili obu braci, po srogich męczarniach, porąbali ich na kawałki i wrzucili do Renu. Mordercy i cały naród później pokutował za swoją zbrodnię. Tilmen (Tilman), głoszący tam także naukę wiary, wydobył zwłoki świętych męczenników i pochował ze czcią w miejscu ich śmierci, zkąd Pepin, książę Franków, przeniósł je do Kolonji. Arcybp Hanno złożył je r. 1074 w kościele św. Kuniberta, a główy ich darował kościołowi monastyrskiemu (Münster), gdzie wszakże, w czasie rozruchów nowochrzczeńskich, zaginęły. Męczeństwo tych świętych przypadło ok. r. 690 i wówczas już odbierać zaczęli cześć publiczną, albowiem wzmiankuje o nich Martyrologium Bedy (ok. r. 691). Obadwa święci uważani są za patronów Westfalji. Ob. Beda, Hist. eccl. V 10; Alkuin, De pontificib. et ss. eccl. eborac. Cf. Strunck, Westphalia S., ed. Giefers, II 11..; Bolland. Acta SS. 3 Octobr. Alberdingk Thijm, Der h. Willibrord (übers. v. L. Tross), Münst. 1863 s. 217.
Ewald Jerzy Henryk August, ur. 16 List. 1803 r. w Getyndze, syn tkacza, uczył się w Getyndze teologji, filozofji, a szczególniej języków wschodnich; r. 1823 został nauczycielem gimnazjalnym w Wolfenbüttel; 1824 repetentem w teol. fakultecie w Getyndze; 1827 nadzwyczajnym, a 1831 zwyczajnym profesorem filozofji; 1835 nadto i prof, języków wschodnich; jako należący do protestacji siedmiu profesorów getyngskich, pko zniesieniu konstytucji hanowerskiej przez króla Ernesta Augusta, stracił 1837 swoją katedrę, poczém udał się do Londynu; 1838 otrzymał zaproszenie do Tybingi i 1848 r. wrócił na dawną swoją ka-
