Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.4 382.jpeg

stawiał kościoły i klasztory na lat kilkanaście przed wyprawą i pojmaniem Wołodara. Bolesław, wdzięczny za usługę, zaszczycił go wysoką godnością wojewody. W skutku podziału kraju, po śmierci Krzywoustego, Piotr pozostawał przy najstarszym Władysławie, księciu krakowskim i szląskim, lecz rozciągał zarazem opiekę nad innymi małoletnimi synami zmarłego monarchy. Jeśli mamy Wierzyć zgodnym podaniom kronikarzy, Piotr nasz ściągnął na siebie nienawiść Agnieszki, małżonki księcia Władysława. Prawdopodobnie więc powodowany nietylko politycznemi względami, lecz i osobistą niechęcią, wystąpił wkrótce jako jeden z przywódców rokoszu, zawiązanego przeciwko Władysławowi, pod godłem obrony praw małoletnich książąt. Wtedy to Agnieszka miała namówić męża do uwięzienia Piotra. Podają niektórzy kronikarze, że oślepiono go, jako winnego zdrady majestatu, i ucięto mu język. Boguchwał dodaje, że Piotr odzyskał cudownie wzrok i mowę. Po wygnaniu księcia Władysława, powrócił Piotr do kraju; wtedy to nastąpiło, w jego przytomności, poświęcenie kościoła przy opactwie Św. Wincentego. Opactwo to założył Piotr 1139 r. pod Wrocławiem, na prawnym brzegu rzeki Odry, obok ówczesnej kaplicy Św. Michała. Książe Bolesław IV i panowie polscy rozszerzyli później fundację tę hojnemi nadaniami. Wspomnieliśmy wyżej, że Piotr słynął oddawna z pobożności i fundacji kościołów i klasztorów. Już około 1108 lub llio r. założył w dziedzictwie swćm, na Górce pod górą Sobótką, kościół N. M. Panńy z klasztorem, dokąd sprowadził kanoników reguły św. Augustyna. Około tegoż czasu wystawił kościół św. Wojciecha we Wrocławiu, poświęcony przez biskupa Żyroslawa 1112 r. Nie wymieniamy wszystkich fundacji przypisywanych Piotrowi, jako nie poświadczonych wiarogodnemi dokumentami. Długosz podaje, że kościół parafjalny w Tyńcu, pod wezwaniem św. Andrzeja Apostoła, mieści się w szeregu licznych fundacji Piotra (Liber benef. II 142, III 183); również kościół pod wezwaniem ŚW. Marcina w Kłobucku (tamże II 212). Umarł Piotr U53r., pochowany obok małżonki, zmarłej 1150 r., w kościele św. Wincentego pod Wrocławiem, gdzie Opat Wilhelm dokończył ich grobowiec marmurowy. Ortlieb, De fnndatione monasterii Zvivildensis libri II; Herbord, Vita Ottonis Episcopi Babenbergensis; Chroniea principum poloniae; Kroniki: Wincentego Kadłubka, Boguchwała, Benedykta z Poznania. Cf. August Mosbach, Piotr, syn Włodzimierza, sławny dostojnik polski wieku XII, i Kronika opowiadająca dzieje Piotrowe, Ostrów 1865. W. CA.
 Dunstan święty (19 Maja), arcybp kantuaryjski, spokrewniony z królewską familją Wessexu, ur. 921 r., wychowany był w klasztorze Glastonbury (Gladstonia) w Szkocji, gdzie gruntownie wyuczył się łaciny, a przytem studjował filozofję, Pismo św. i Ojców Kościoła, i kształcił się w muzyce, malarstwie, rzeźbiarstwie i giserstwie (odlewał dzwony, organy, krucyfiksy). Wuj jego Athelm, arcybiskup kantuar., przedstawił go królowi Ethelstanowi (y. Athelstanowi), który bardzo go polubił i zatrzymał na swoim dworze (9201—940). Lecz znaleźli się ludzie zazdrośni, którzy oskarżyli D’a o magję i zbytnie hołdowanie poezji pogańskiej, a tym sposobem wprawili go w podejrzenie i pozbawili względów królewskich. D. przekonawszy się, jak zmienną jest chwała ziemska, rozdał majętność swoją między ubogich i kościoły, a sam wstąpił do klasztoru w Glastonbury, gdzie żył w celee mająćej 5 stóp długości a 2 i pół szerokości, oddany modlitwie i umartwionemu życiu. Jednakże Edmund i Edred, następcy