Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 608.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
591
Bresciani. — Brewjarz.


Bresciani (v. Bressani, v. Bressany) Franciszek Józef, także jezuita, ur. w Rzymie 1612 r., tamże był przez niejaki czas nauczycielem, potém udał się na missję do kraju Huronów. Po 9 latach pracy, schwytanego przez nich i męczonego, odkupili Holendrzy i zawieźli do Europy (do La Rochelle, 1644). Br. jednak, wyleczywszy się z ran, udał się nazad do Huronów w roku następnym. Dla słabości zdrowia zmuszony wrócić do Włoch, odbywał missje w różnych miastach; † 1672 r. we Florencji. Ob. Rélation abregée de quelques missions des péres de la Nouvelle France, przekład z włoskiego dzieła tegoż Br. (Montréal 1852), gdzie jest jego biografja.

Brewjarz, z łacińskiego Breviarium, Breve Horarium, t. j. Krótki wybór modlitw; wiedzieć albowiem potrzeba, że modły brewjarzowe różnie się zmieniały, już w zbiorze rosnąc, już się zmniejszając. Liturgiści trzy epoki tych zmian zaznaczają: I-a od św. Piotra aż do św. Damazego Papieża. Odmawiano zapewne wtenczas z pamięci, na zgromadzeniach kleru i ludu, Modlitwę Pańską, Skład Apostolski i pewną liczbę Psalmów, co nawet po części św. Paweł (I Kor. XIV 26) przytwierdza, gdy mówi: „gdy się schodzicie, każdy z was ma psalm, ma naukę, etc.,“ rozumie się, iż umie to i może zaśpiewać, albo powiedzieć. Druga epoka tych modłów i pacierzy kapłańskich ciągnie się od św. Damazego Papieża, który, na naleganie cesarza Teodozego, polecił św. Hieronimowi rozłożyć psalmy na dzienne i nocne godziny. Jakoż, za świadectwem Walafrida Strabona, dość krytycznego pisarza z wieku IX, św. Hieronim rozdzielił psalmy i lekcje, a Papież Damazy ten jego rozkład zatwierdził. Następni Papieże, a zwłaszcza św. Leon, św. Gelazy, św. Grzegorz W., te pacierze różnemi dodatkami udoskonalali i porządkowali, aż je nareszcie Grzegorz VII do brewjarzowej formy doprowadził. Współcześnie z tym Papieżem żyjący Micrologus (ob.) już nam opisuje w tym trzecim stanie pacierze kapłańskie, i u niego to dopiero po raz pierwszy (pod koniec w. XI) spotykamy się z tém słowem Brewjarz. Pierwej to nazywano Horarium, Ordo Officiorum i różnie, zwłaszcza że były osobne księgi: Psalterium, Hymnarium, Lectionarium, Antyphonarium, Homiliarium, Passionarium, Collectarium zwane; odtąd bardzo trafnie nazwano go brewjarzem, bo chociaż, co prawda, do dziś urósł i zgrubiał potężnie, ale pierwotnie, gdy pargamin był drogi, a ferjalne officja prawie się powtarzały hebdomadami, był on daleko cieńszy, a jednak zawierał w sobie: całkowicie Psalmy pięknie rozłożone, najszczytniejsze ustępy Starego i Nowego Testamentu i najwybrańsze wyjątki z Ojców Kościoła; nadto, szczegóły o świętych pańskich, modlitewki nader treściwe, ułożone po większej części przez samychże Papieży, i przepisy co, kiedy i jak odmawiać. Nazwany ten Brewjarz rzymskim, bo ułożony na wzór pacierzy rzymskiego Kościoła; słusznie też Papieże, począwszy od Grzegorza VII, o to się starali, ażeby wszędzie na wzór ten rzymski modły odprawiano. Za Grzegorza IX r. 1241, Haymo, franciszkanin, Brewiarz rzymski i Mszał zreformował, i ten był prawie taki, jak go dziś używamy. Stała się ta niby poprawa, kwoli krótszym pacierzom, szkoda jednak, że ją przyjął i do użytku wspólnego zalecił Mikołaj III, bo podstawione tu pacierze o świętych, na miejsce ferjalnych, wiele z piękności pierwotnej brewiarzowi ujęły. Skrócił go raz jeszcze kardynał Franciszek Quignonius, z rozkazu Klemensa VII, i już poniekąd ten no-