Przejdź do zawartości

Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 151.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
142
Benedykt.

ich napływu na jubileusz. Benedykt XIV zalecał usilnie sumienne zachowanie postów, potępiał surowo pojedynki i rozwolnione zasady moralne, ponownie przez breve z d. 17 Marca 1745 r. potępił stowarzyszenia wolnych mularzy. Wydał postanowienia tyczące się odprawiania Mszy św. za parafjan, i co do administrowania sakramentu Pokuty; małżeństwa mieszane naganiał surowo. Wspólnie z kardynałami znaczną się przyłożył summą do budowy kościoła św. Jadwigi w Berlinie 1747; szczególnie zaś popierał towarzystwo do rozszerzenia wiary i obrony Kościoła katolickiego, przez szlachtę w Węgrzech utworzone. Żeby zawsze Kościół godnych posiadał przewodników, utworzył kongregację, mającą roztrząsać życie kandydatów na biskupstwa. Kreował 64 kardynałów; wiele nowych utworzył djecezji w Ameryce i Europie. Będąc Papieżem, zatrzymał przy sobie djecezję bolońską do czasu dokończenia budowy seminarjum i restauracji kościoła metropolitalnego. W sporze dotyczącym zachowania przez krajowców obrzędów chińskich i malabarskich, uznając je za przesądne nadużycia, powstał przeciw nim energicznie, i w bulli Ex quo singularis (1742 r.), zwyczaje chińskie, a w bulli Quoniam sollicitudinem (1744 r.) — malabarskie potępił. Ten zakaz gwałtowne w Chinach wywołał prześladowanie, w którém 78 missjonarzy i wielu chrześcjan śmierć poniosło; zaledwie dopiero w 1753 r. król portugalski zdołał nieco cesarza chińskiego względem chrześcjan ułagodzić. Benedykt, powodowany jedynie dobrem Kościoła, ale już w podeszłym wieku, dogorywając, dał się uwieść intrygom Pombala, wszechwładnego ministra na dworze portugalskim. Na żądanie króla, gorąco poparte przez kardynała Passionei, nieprzyjaciela jezuitów, Papież wydał breve (1 Kwietnia 1758 r.) nieprzychylne jezuitom, stanowiące kardynała portugalskiego Saldanha, oddanego całkowicie intrygom ministerjalnym, wizytatorem, z najobszerniejszą władzą, towarzystwa Jezusowego we wszystkich krajach podległych królowi portugalskiemu. Przeczuł atoli umierający Papież, że ludzie złej woli mogą nadużyć poprzedniego rozporządzenia, dla tego podyktował kardynałowi Archinto instrukcję dla kardynała Saldanhy, ściślej określające myśl jego (Benedicti XIV pont. max. secretiora mandata circa visitationem cardinali Saldanha observanda). Ob. Hist. de la comp. de Jésus p. Crétineau—Joly, t. 5 ed. III p. 142. Królowi portugalskiemu udzielił prawo mianowania na wszystkie biskupstwa i opactwa, a w 1748 r. nadał mu tytuł rex fidelissimus (król najwierniejszy). Z tymże królem w 1741 r. zawarł konwencję, określającą dokładnie wszystkie swobody (immunitates) osobiste, rzeczowe i miejscowe, a dla dopilnowania, aby wszystkie artykuły umowy zostały ściśle zachowane, ustanowiono trybunał pod prezydencją duchownego, z dwóch duchownych przez Papieża, i z dwóch świeckich członków przez króla wybranych, złożony. Jednocześnie królowi obojga Sycylji przyznał prawo mianowania 26 biskupów. Benedykt, celem zakończenia nieporozumień, wynikłych między jego poprzednikami a królami portugalskimi, r. 1741 przyznał królowi portugalskiemu prawo obsadzania wszystkich beneficjów, jako też oddał mu, z tytułem wikarjusza Stolicy Św., wszystkie lenności kościelne w Portugalji, z obowiązkiem składania corocznie złotego kielicha, wartości 1000 dukatów, na rzecz kamery apostolskiej; ale nie dał mu prawa wyznaczania kardynała koronnego. Koronie hiszpańskiej w 1752 odstąpił prawo mianowania na wszystkie biskupstwa i beneficja zostawiwszy Stolicy Apostolskiej tylko 52 katedr i beneficjów. Listem nader