Przejdź do zawartości

Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.2 127.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.
120
Bellarmin. — Bellati.

dziele Petrasancta. Całkowita edycja dzieł Bellarmina wyd. w Kolonji 1619 r. w 7 t. in f. Bellarmin pomiędzy współczesnemi sobie znakomitościami Kościoła polskiego liczył wielu wielbicieli, wielu uczniów, zwłaszcza z Lowanium i rzymskiego kollegjum. Kacper Cichocki w swych „Alloquia“ ujmuje się za nim w sprawie z królem Jakóbem. Skoro wyszedł po włosku jego Katechizm, Marcin Szyszkowski, podówczas biskup płocki, przełożył go na język łaciński dla królewicza Władysława, syna Zygmunta III (Kraków 1605 i 1606). Wydawany był także w języku polskim w kilkakrotnych przekładach, pod różnemi tytułami: Summarjusz nauki chrześcjańskiej (Kraków 1608), przez niewiadomego tłumacza; w Augsburgu 1616, tłumaczony przez Jerzego Majer. Ks. Jan Poszakowski, jezuita, wydał go pod napisem: Katechizm rzymski, albo krótka nauka chrześcjańska (Wilno 1752). I znowu w Warszawie 1796, druk. schol. piar. Inne wydania są: Nauka chrześcjańska krótko zebrana (Wilno 1790, 1799, 1826, 1830, Kraków 1842). Katechizm krótko zebrany (Berlin 1844, Rzym 1844, Leszno 1844). Wykład nauki chrześcjańskiej (Berlin 1845). Katechizm większy, albo wykład nauki chrześcjańskiej, ułożony na rozkaz Klemensa VIII, Papieża, przez Bellarmina (12, Berlin 1850). Wschody do nieba, przetłumaczył roku 1617 ks. Gaspar Sawicki, p. n. Piętnaście stopni, i ks. W. Wyszomirski, sch. piar., Wilno 1760. Na język rossyjski przetłumaczono: O wzdychaniu hołubicy, ili o polzie slez, Moskwa 1842. Lesnica umstwennaja woschożdenia k Bohu po stepeniam sozdannych wieszczej, Moskwa 1845. — Co do pomieszczenia na indeksie Kontrowersji Bellarmina, pewną jest rzeczą, że Sykstus V kazał umieścić na indeksie tom I Kontrowersji, z formułą donec corrigatur, jak mówi Bellarmin w życiu swojém, za zdanie, iż Papież, jako wikarjusz Chrystusowy, nie ma dominium directum in totum orbem; po śmierci jednak Sykstusa V, dzieło to z indeksu zostało usunięte. Fakt ten jednak nie może być cytowany przeciwko powadze papiezkiej, bo zatwierdzenie lub nagana jakiego dzieła, nie jest dekretem wiary, podanym całemu Kościołowi, nie ma nic wspólnego z nieomylnością Papieża, przemawiającego ex cathedra. Nie wynika też z tego umieszczenia na indeksie Kontrowersji Bellarmina, aby Sykstus V był zdania przeciwnego ich autorowi. Niektórzy teologowie i kanoniści, broniący praw Stolicy Apostolskiej, występowali ze zdaniami, których Papieże nigdy nie akceptowali, albo też nawet wyraźnie odrzucili oddawna. Tak naprzykład, byli niektórzy zdania, że Papież jest właścicielem wszystkich dóbr kościelnych, a ponieważ właściciel może handlować swoją właśnością, przeto w obec Papieża nie ma symonji (coram papa non fit simonia). Ojcowie soboru trydenckiego chcieli na soborze potępić to zdanie, ale chociaż Stolica Święta uznała je za oburzające i niedorzeczne, wszelako, gdy nie uznała za właściwe potępiać dziwacznych opinji Kajetana, nie sądziła też, aby należało potępiać dzieła tych, którzy dopuścili się przesady w obronie praw papiezkich. Mógł więc Sykstus V być zdania, że nie należało Bellarminowi atakować takich teologów i kanonistów, jak Augustyn Triumphus, Alwar Pelayo, Ostienis, Panorminatus, Sylwester i inni, jakkolwiek mógł bynajmniej nie podzielać ich zdania co do panowania Papieży nad światem.

Bellati Antoni Franciszek, jezuita i sławny kaznodzieja włoski, ur. 2 Listopada 1665 w Ferrarze, umarł 1 Marca 1742 roku Dzieła jego, obejmujące kazania i rozprawy moralne, w 4 tomach wydane zostały