Strona:PWM Pachulski Henryk 3.jpg

dobrą” (EMTA 1885 nr 114); XII Rapsodia węgierska Liszta zdobyła uznanie recenzenta, interpretację utworów Chopina Kleczyński ocenił jednak krytycznie. P. uczestniczył także w wykonywaniu muzyki kam. W programie jego koncertu w Moskwie (1897) znalazły się: Sonata a-moll na skrz. i fort. I.J. Paderewskiego oraz Trio fortepianowe F. Schuberta.
P. skomponował ok. 100 utworów fort., m.in. Polonaise op. 5, Concert Etude op. 7, 2 sonaty — op. 10 i op. 27, liczne preludia, etiudy, walce, mazurki, impromptus; pisał transkrypcje fort. na 2 i 4 ręce utworów ork. i kam., m.in. Czajkowskiego (IV, V i VI Symfonia, Kaprys włoski, uwertura-fantazja Hamlet, Pezzo capriccioso op. 62, Sekstet smyczkowy „Souvenir de Florence” op. 70), A. Areńskiego (Kwartet smyczkowy G-dur), W. Żeleńskiego (Suita tańców polskich) i S. Moniuszki (O matko moja, wyd. Gebethner i Wolff). Ponadto napisał kilka utworów ork., kam. i wok. Do jego najważniejszych komp. symfonicznych można zaliczyć Suitę op. 13 (wyk. w Moskwie 1898 pod dyr. R. Bulleriana i 1899 pod dyr. W. Safonowa oraz kilkakrotnie w Warszawie pod dyr. autora, Z. Noskowskiego i H. Windersteina), Marsz uroczysty op. 15 napisany dla uczczenia 100. rocznicy urodzin A. Mickiewicza (wyk. w Warszawie 1900 pod dyr. E. Młynarskiego), Fantazję op. 17 na fort. i orkiestrę. Kompozycje P. nie są wolne od eklektyzmu, przejawiają wpływy wielu twórców — od Schumanna po Liszta, Czajkowskiego, Areńskiego i S. Taniejewa. P. często posługiwał się techniką polifon. (np. Studia kanoniczne op. 26), w utworach fort. stawiał wykonawcy znaczne wymagania techn. Jego utwory lapidarnie scharakteryzował J. Kleczyński, pisząc: „[...] w mniejszej ich liczbie przejawiało się natchnienie, w większej robota niekiedy trudna, ale świadcząca o dobrych i gruntownych studiach” (EMT 1894 nr 563). Muzyka P. była jednak dosyć znana w swoim czasie, co stwierdza autor art. w czasop. „Świat” 1912 nr 25, napisanego z okazji 25-lecia pracy P. w konserw. w Moskwie, i zamieszczona w nim wiadomość o nadaniu mu przez Nowojorskie Stow. Kompozytorów (prawdopod. chodzi tu o Society of American Musicians and Composers) zaszczytnego tyt. honorowego członka.
Twórczość muzyczna P., jak również jego biografia nie są dotychczas w pełni opracowane. W literaturze muz. pojawiają się niekiedy błędne sformułowania, że P. był muzykiem domowym Nadieżdy von Meck, protektorki P. Czajkowskiego, i towarzyszył jej w podróżach zagranicznych do Wiednia, Monachium i Paryża; de facto muzykiem domowym i sekretarzem (a później zięciem) N. von Meck był jego brat Władysław, skrzypek i również kompozytor; u N. von Meck pracował Albert P., ojciec obu muzyków, zatrudniony jako leśniczy i zarządca jej dóbr. Nie rozstrzygnięta jest