Strona:PL Nowodworski-Encyklopedia koscielna T.3 014.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.
2
Brzostowski. — Brzozowski.

piehów. R. 1687 przeniesiony na biskupstwo wileńskie, objął je 10 Paźd. 1688. Pobożny i gorliwy stróż praw kościelnych oburzył na siebie szlachtę sprawą Kazimierza Łyszczyńskiego (ob.), a potężny na Litwie ród Sapiehów tém, że napomniał surowo hetmana za kwaterunek i gwałty, jakich się jego żołnierze w dobrach kościelnych dopuścili. Doszło do tego, że 18 Kwiet. 1694 biskup wyklął hetmana. Kościoły zakonne, gdzie przypuszczano hetmana do uczestnictwa wiernych, pozamykał, a przeciwko wyrokowi prymasa Radziejowskiego, uchylającego klątwę, zaapelował do Rzymu. Sprawa wytoczyła się na sejm 1695 r. i wywołała wiele broszur polskich i łacińskich, z których najgłośniejsze Chochłowskiego: De episcopo litigioso. Biskup wygrał u nuncjusza Santa Crozze i w Rzymie. R. 1717 odbył w Wilnie synod djecezjalny (3—5 Lut.). Porobił wiele fundacji. W Trynopolu nad Wilją osadził trynitarzy 1692 r. Sprowadził do Wilna wizytki, pomnożył fundusz dominikanów w Kalwarji, dźwigał i upiększał kościoły, koronował obraz Naj. Panny w Trokach. Innocenty XII, Papież, mianował go hrabią, a Klemens XI prałatem domowym i asystentem tronu papiezkiego. Um. w Dąbrownie 24 Paźd. 1722 r. Zostawił w druku: l) Epistola pastoralis, 1710 r.; 2) Zebranie z listów papieskich, które bullas zowią, z koncyliów i z wyroków, odpowiedzi i różnych praw kościelnych, dla nauki wielebnych panien zakonnych do druku podane, Wilno 1710; 3) Homilia, albo kazanie przy publ. akcie uroczystości kanonizacji Piusa V Papieża, Wilno 1713. Cf. Sylwester Rodkiewicz, Opus miserentis Dei, sive hist. de origine, meritis et sanctitate Const. Casim. Brzost. eppi etc., 1699; Osiński, Żywoty biskupów wileńskich, II 181.

Brzostowski Paweł Ksawery, ksiądz, referendarz litewski, syn Józefa, pisarza wiel. lit., ur. w Mosarzu, parafji duniłowickiej, 30 Marca 1730 r. R. 1755 kanonik wileński; r. 1758 udał się na nauki do Rzymu. Wyświęcony na kapłana w Wilnie 1763 r., gdzie i um. 1828 r. Tłumaczył z włoskiego dzieło: Nauka dla nowych spowiedników, Wilno 1765 2 tomy. Tłumaczenie historji polskiej Solignac’a, logika ks. Narbutta (Wilno 1768) i kilka innych prac drobniejszych drukowało się jego wówczas kosztem. W dobrach swoich Merecz, które zamienił na tak zwaną rzeczpospolitę pawłowską, zrobił bardzo wiele ofiar dla polepszenia doli włościan. Opis ciekawej tej instytucji znajduje się w dziełku: Pawłów od 1767—1795 r. od jednego domowego przyjaciela opisany, Wilno 1811. Cf. Lipiński i Baliński, Starożytna Polska t. III.

Brzozowski 1. Rajmund, ur. na Litwie 7 Gr. 1763 r., wstąpił do jezuitów 1780 r. na Białej Rusi, był doktorem teologji w akademji połockiej, r. 1820 wraz z zakonem ztamtąd wydalony. Um. w Neapolu 23 Sierp. 1848 r. Napisał: 1) Zagajenie czytane na publiczném posiedzeniu od rektora akademji 16 Wrz. 1818 r. o sposobie zatrzymania i rozmnażania zdrowego smaku mowy i wymowy ojczystej, wydrukowane w dziele perjodyczném Miesięcznik połocki, Połock 1818 n. 13.; 2) Rozbiór sztuki rymotwórczej Horacjusza, druk. w tymże Miesięczniku n. 5; 3) Dissertatio de origine christianae religionis in Russia, Rzym 1822 in 8-0 kart. 154, bezimiennie; 4) Słownik sławnych pisarzy polskich, 5 tom. in f. w rękopiśmie, który r. 1848 w czasie rozruchów neapolitańskich zaginął, jak zapewniał prowincjał neapolitański, którego o ten manuskrypt prosił r. 1854 ks. J. Brown, Bibl. pis. assyst. polsk. —