musiał. Stan. Wierzbowski, biskup poznański, r. 1686 mianowany arcybiskupem gniez., nie został zatwierdzony dla tego, że Hier. Lubomirskiemu, kawalerowi maltańskiemu, pozwolił zawrzeć śluby małżeńskie. Za czasów Augusta II mianowany biskup inflancki, z innych powodów od Stolicy Ap. potwierdzenia nie uzyskał (Lengnich l. c. p. 145). Niegdyś biskupów potwierdzał arcybiskup gniezn. (ob. art. Arcybiskup gniez.). Proces nominata biskupa odbywał się przed nuncjuszem, podług ogólnych przepisów; na synodzie jednak prowinc. r. 1577 biskupi żądali zmiany: aby proces egzaminu, do Stolicy Ap. posyłany, był uformowany w prowincji, używając do tego osób przysięgłych, które synod prow. wybierze; aby w formule dodano artykuły o zasługach nominata; aby ten, przynajmniej rok przed nominacją, był kapłanem; aby przysiągł, że nie dopuścił się tu symonii. Papież Grzegorz XIII na te żądania zezwolił. — Zatwierdzony przez Papieża biskup, obowiązany bullę swego wyniesienia na biskupstwo okazać w kapitule, a uczyniwszy tam wyznanie wiary podług przepisu Pontyfikału, powinien złożyć przysięgę bez żadnego wyjątku, restrykcji, ograniczeń i tłumaczeń, że prawa i zwyczaje kapituły zachowa, dóbr aljenować nie będzie, członkom kapituły nie dokuczy, ani bez udziału kapituły sądzić lub karać ich nie będzie (Const. prov. l. 2 de jurejurando, i synod Łubieńs. 1643 tit. de profess. fidei). Jeśli tej przysięgi biskup wzbrania się uczynić, może kapituła odmówić mu uroczystego wprowadzenia do kościoła. Pomimo tego, niektórzy biskupi mieli dosyć odwagi, aby tej ustawy nie wykonać (Ks. Przyałgowski, Żywoty biskupów wil. II 134 o Jerzym Tyszkiewiczu). — 3. Obowiązki biskupów. A. W kościele. a) Powinni mieszkać przy swych kościołach, lub przynajmniej nawiedzać je często (Const. prov. l. 1 de off. Ordin p. 92 § Decrevit etiam, z bulli Leona X). Z trudnością temu przepisowi prawa ogólnego mogli uczynić zadosyć nasi biskupi, gdyż jeździli do obcych dworów jako posłowie, kolejno przy królu bywali, na sejmach i naradach senatu musieli być obecni, albo jaki urząd publiczny pełnili (Łubieński, De ep. bene geren. n. 95). — Mają wizytować swe djecezje i zaradzać wtedy potrzebom duchowieństwa i ludu (Bulla Leona X, Const. prov. l. 4 de privil.). Synod prow. r. 1561 narzeka na zaniedbanie wizyt, i przypomina biskupom ten obowiązek, domagając się, aby w miejscach ludniejszych i herezją zarażonych, sami to czynili, lub osobami obdarzonemi talentem kaznodziejskim wyręczali się. Synod prow. 1589 poleca, aby kościoły kated. i koleg. sami zwiedzali, a inne archidjakonom powierzyli. Tego i inne synody żądają, jak z r. 1577 i 1561. Ten ostatni chce, aby co rok, a jeśli nie można, to w ciągu dwóch lat, całą djecezję zwiedzić. Biskupi łac. mieli przywilej wizytowania kościołów unickich, w ich djecezjach będących, co im nadał Pius IV, przez breve Romanus Pont., d. 16 Lutego 1565 (u Piaseckiego, Praxis Ep. par. 2 c. 3 art. 4), ob. Wizyta kanoniczna. — W kościołach kated. często celebrować, kazania prawić, święceń w pewne czasy udzielać, sakrament Bierzmowania w uroczyste święta ludowi dawać, aby nie zdali się stać próżnującymi w kościele Bożym (Const. prov. l tit. de off. ord., § Deinde p. 75). Już synod r. 1248 czynił biskupom wymówkę, że przebywając w miastach, gdzie był kościół kated., jednak do niego nie przychodzili. Polecał więc, aby zwłaszcza w wielki post i w adwencie rezydowali, kazania miewali, spowiedzi słuchali i nauczali tak kler katedralny, jak lud miasta; gdy mieszkają przy katedrze, po-
