dowych tytułu: Dei et Apostolicae Sedis gratia episcopus (Ob. art. Apostol. Sedis gratia). — II. Biskupstwo jest dalszym ciągiem apostolstwa, z którego wyszło. Apostołowie, dla łatwiejszego spełniania swego posłannictwa rozszerzenia chrześcjanizmu, przy urządzaniu kościołów chrześcjańskich, stanowili djakonów, którym oddawali pieczę o ubogich i zarząd kościelnym majątkiem (Act. Ap. 6, 1—6). Nadto, dla kierowania wiernymi (Act. A. 20, 17—28. I Petri 5, 1. 2), dla rady (Act. A. 15, 2. 4. 6. 23 i 16, 4), dla administrowania sakramentów (Jacob. 5, 14) stanowili starszych kapłanów, πρεαδύτεροι, oraz nadzorców, biskupów, ἐπίσχοποι (Philipp. 1, 1. I Tim. 3, 18. Clemens, I ad Corint 42, 44). Gdzie się sami znajdowali biskupi, spełniali cały obowiązek pasterstwa duchownego, gdzie zaś byli starsi, czyli kapłani, podlegali biskupowi. Tym więc sposobem od początku dwa te stopnie były oddzielne. Apostołowie odwiedzali kościoły pod zarządem biskupów zostające, nauczali, listami upominali i osobiście utrzymywali jedność pomiędzy wszystkiemi kościołami (Act. 15, 36—41. Rom. 16, 16. I Cor. 16, 19. 20). Gdzie byli Apostołowie, nie było potrzeba biskupów, ale w miarę rozszerzania się wiary i coraz dłuższej nieobecności apostołów, biskupi pełnili, w pewnej miejscowości, obowiązki apostolskie. Ztąd w pierwiastkowej organizacji Kościoła, jedne kościoły rządzone przez Apostołów, miały tylko kapłanów, inne, od których Apostołowie na opowiadanie wiary się oddalali, dostawały biskupów, których św. Paweł zwie współpracownikami (Tit. 1, 5. 2, 15. I Tim. 1, 3. 4. 5, 19—22). Ustanowienie takich współpracowników apostolskich, czyli biskupów, odróżniło władzę biskupią od ściśle apostolskiej, połączone pierwotnie w osobach Apostołów. Biskupią władzę Apostołowie przelewali na swoich zastępców; apostolska zaś, jako wyłącznie osobista, tylko przy samych Apostołach zostawała. W miarę szerzenia się chrześcjaństwa, apostołowie lub biskupi stanowili po znaczniejszych miastach nowych biskupów, i takimi byli ci, których w Apok. (1, 20. 2, 1. 8. 12. 18. 3, 1. 7. 14) Jan św. nazywa aniołami siedmiu kościołów w Azji. Tym to sposobem urząd apostolski uwiecznił się w ich następcach biskupach i przeszedł aż do naszych czasów, zawsze z różnicą władzy: albowiem apostolska, na świat cały się rozciągająca, skończyła się wraz z życiem Apostołów; biskupia zaś, ograniczona pewną przestrzenią i po za nią nie sięgająca, przy biskupach i ich następcach została. Że biskupi od samego początku uważani byli za następców apostolskich, widzimy z listu św. Ignacego († ok. 110) do chrześcjan w Smyrnie, w którym mówi: Omnes episcopum sequimini, ut Jesus Christus Patrem, et presbyterium ut Apostolos. Diaconos autem revereamini ut Dei mandatum. A św. Ireneusz (Adv. Haeres. III 3 n. 1.) powiada: Traditionem itaque apostolorum in toto mundo manifestatam in omni Ecclesia adest respicere omnibus, qui vera velint videre, et habemus annumerare eos qui ab Apostolis instituti episcopi in Ecclesiis et successores eorum usque ad nos. Tak samo poświadcza Euzebjusz (In Isaiam IX 14) św. Cyprjan (Epist. 65 ad Rogatianum. Can. 25 § 1 dist. 93. Epist. 42 ad Cornelium), św. Hieronim (Epist. 41 ad Marcellam), św. Augustyn (De verbo Dom. serm. 24), św. Grzegorz (In Evang. l. II hom. 26). Sobory zatwierdziły tę naukę ojców. Synod kartagiński mówi: Quibus (Apostolis) nos successimus, eadem potestate Ecclesiam Domini gubernante; a sobór trydencki (ses. 23 c. 4 de Ordine) ogłasza: Proinde sacrosancta Synodus declarat praeter caeteros ecclesiasticos ordines, episcopos qui in locum Apostolorum successerunt,
