Strona:PL Anna Wyczółkowska - O iluzyach optycznych.pdf/20

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została uwierzytelniona.

nych wcale, z powodu już to niepewności co do ich przebiegu, już to przeszkody w uwadze.
Faktem jest przeto niedającym się zaprzeczyć, iż inwersya na figurach płaskich, jaką jest sześcian obserwowany w powyższych doświadczeniach, wywołuje dające się obserwować w oftalmometrze zmiany refrakcyjne soczewki.
Kończąc niniejsze doświadczenia, składam uprzejme podziękowania panom: Michałowi Kirkorowi i Skórskiemu asystentom laboratorium fizyologicznego i panu Stanisławowi Nitschowi za łaskawe poddawanie się doświadczeniom graficznym i oftalmometrycznym.

Dotychczasowe doświadczenia robione były wyłącznie na figurach płaskich, Należało je następnie uzupełnić rozpatrzeniem pojawów inwersyi figur i przedmiotów trójwymiarowych i bryłowatych, zestawiając je z wynikami na figurach płaskich.
Z obserwacyi tych wynikło: 1. że istnieje pewna różnica pomiędzy inwersyą figur trzechwymiarowych, a inwersyą figur płaskich; 2. iż warunki powstawania obu nie są jednakowe; 3. że inwersyę charakteryzują stale te same złudzenia a mianowicie: a) zmiany świetlne i barwne, b) trwałość obrazu złudzenia, c) jego ruchy i d) pochylenia.
1. Różnica pomiędzy inwersyą figur przestrzennych a płaskich nie jest zasadnicza o tyle, że obraz na siatkówce pochodzący od jednej i drugiej jest jednakowy, jest ona jednak rzeczową ze względu na różność i ilość wrażeń, jakich obydwie dostarczają, jak i na pewną odrębność warunków fizyologicznych, wśród jakich obydwie się pojawiają.
Jeżeli obserwować będziemy jakąkolwiek figurę trójprzestrzenną zrobioną z drutu n. p. sześcian Neckera (fig. 1.) pochylony wierzchnią płaszczyzną ku dołowi, wówczas po odwróceniu się tej figury zobaczymy ją jako sześcian odchylony ku górze, poczem złudzenie znika.
Czyli w tym pierwszym przypadku charakterystyką wrażenia psychiczną jest przejście od wrażenia rzeczywistego do złudzeniowego i napowrót[1].

Jeżeli jednak zamiast sześcianu przestrzennego posłużymy się tylko jego rysunkiem, albo figurą zrobioną z drutu planimetrycznie wówczas zobaczymy go najpierw jako figurę płaska, będzie to wrażenie rzeczywiste; pod wpływem inwersyi figura ta zamienia się najpierw na sześcian wypukły, pochylony ku dołowi, będzie to pierwsza jego faza złudzeniowa; 1) następnie zaś odwróci się na sześcian również wypukły, ale odchylony ku górze, będzie to druga jego forma złudzeniowa od której znów uwaga powraca do pierwszej i t. d.

  1. Str. 176 Inwersya realno-złudzeniowa.