skała, skałka, skalny, w obu znaczeniach, ‘kamienia’ i ‘szczeli, rozpadliny’ (to dziś nieużywane, w 16. wieku dobrze znane); skalisty; zbiorowe: skale; skałuba i skadłuba, ‘szczelina’ (łuż. szkałba ze skałuby), d wsunięte, jak nieraz. P. szczel. U Słowian tylko te rzeczowniki, skała i szczel; w cerk. i na Rusi jeszcze i skolka, ‘muszla’, obok skałki, a dalej i skalit’, ‘wyszczerzać zęby’, zuboskał, ‘ten, co się przedrzeźnia’; u nas skolić (o psach), ale i skulić, może od skuły, ‘pyska’. Pień skel- (z wokalizacją a: skal-), o ‘szczepaniu’; na Litwie jest jeszcze czasownik skelti, skaldyti, skilti, ‘szczepać’, skała, ‘łuczywo’, skylē, ‘szczel, dziura, otwór’; grec. skallō, ‘grzebię’; goc. skilja, ‘rzeźnik’, anglosas. scelian, ‘dzielić’, niem. Schale (anglosas. scalu, nord. skel, o ‘muszli’). Na Białorusi nawet »szkelić zuby«, szkeli, ‘żarty’, jakby od niezmiękczonego skel-. Oboczna postać z r, p. szczerzyć.
skarb, skarbowy, skarbić; podskarbie (później podskarbi), skarbnic(zk)a (ale skarbona pomieszała skarb z karboną biblijną); przezwane od ‘pieczałowitości, starania’; słowo samo przeszło od nas na Ruś: skarb, o ‘inwentarzu domowym’. Prasłowiańskie; cerk. skrb, ‘żal, zgryzota’, rus. skorbiet’, ‘troszczyć się, smucić’, oskorbit’, ‘urazić’; serb. skrb, ‘troska’, skrbiti, ‘troszczyć się, opiekować’. Czesi posiadają ten pień w postaci dwojakiej: skrb(l)iti, ‘skąpić’, skrboń, skrbec, ‘sknera’, — a więc ‘skarbić sobie’; bez s- w ich osobliwem: krb, ‘ognisko’, krbec u kosiarzy, krboniti, ‘chorować’ (‘u krbu się wylegiwać’), krbanie, ‘dzban’ (od przechowywania; -an zwykły przyrostek dla nazw naczyń itp.), por. serb. krbonj, krbula, ‘kozub’, co z nazwą ‘kosza’ łacińską, corbis, i niemiecką, Korb, łączą się jak najmylniej, niby pożyczkę.
skarga, skarżyć, powtarza się w łuż. skorżić (skorżba) i skarżyś; liczne złożenia; pień skŭrg- (oboczny do skrĭg- w skreżet, p. zgrzyt), przeniesiony ze znaczenia zmysłowego na duchowe.
skarpa, to samo co charpa, charpęcie, o ‘urwisku, lochu, dole’, w 17. wieku, dziś nieznane; p. charpy. Drugie skarpa, albo szkarpa, z włos. scarpa, ‘ściana nasypu’.
skartabel, średniowieczne ścirciał(k)a, o ‘szlachcicu nieosiadłym’, z łac. włos. scartabello, ‘piśmidło’.
skarzyk, ‘pierzga, pierwsze wiązanie pszczelne w ulu’; prasłowo; lit. korys, to samo, bez s-.
skąd, p. kędy.
skąpy, skąpić, skępca, skąpiec, skąpstwo; prasłowiańskie, od pnia skom- (p. szczmić), z przyrostkiem -p; por. oskoma; bez s- por. czępieć (od skemp-). Tak samo u wszystkich Słowian: czes. rus. serb. skup, skupost, skupiti.
skiba, skibka, skibić się (o roli, Potocki), z niem. scība, cośmy w nowszej postaci przejęli jako szyba z Scheibe; Czesi mają skywa; od nas na całą Ruś, w obu postaciach, skiba i szyba.
sklep, za- lub osklepić, sklepowy, sklepik, sklepikarz, p. klepać. Jak niem. Gewölbe znaczy ‘sklepienie, komorę, piwnicę’, a przenośnie ‘kram, handel’, za tym przykładem nabrał i nasz sklep (‘sklepienie’) od końca 17. wieku podobnego znaczenia, ‘kramu’, obcego innym Słowianom (czes. sklep, ‘piwnica’, rus. sklop przy piecu, itd.).
