łotewskie rep-t, ‘zabliźniać się’; p. rzep.
ropucha, żaba od ‘chropowatości’ nazwana, więc zamiast *chropucha (por. robak z chrobak); zgoda z lit. rupuiże (‘ropucha’) byłaby przypadkowa.
roraty, ‘pierwsza msza ranna w adwencie’, od słów psalmowych rorate coeli w jej introicie; roratka, ‘świeca stawiana na ołtarzu w czasie roratów’; tak samo u Czechów.
rosa, rosić, rosiczka, rosisty; prasłowo; lit. rasa, ‘rosa’, rasōtas, ‘rosaty’, ind. rasā-, ‘wilgoć,’ łac. rōs. U wszystkich Słowian tak samo.
Rosja, rosyjski, Rosjanie, lub z podwójnem s: Rossja itd.; sztuczna nazwa, dopiero od 16. wieku wprowadzona na podstawie grec. formy Rhōs dla ‘Rusi’ (p. Ruś), nadająca się do wszelakich igraszek słownych, np. Roksolanów, niby Rossalanów (»Roksolanki t.j. panny ruskie« u Zimorowica); albo do wywodu: Rossieja, niby Rozsianie (po ziemi, daleko); to już u Stryjkowskiego.
rosocha, p. socha.
rosół, rosołek, ‘woda osolona, »lak«, zupa’; przenoszone dawniej na ‘frasunek, kłopot’; p. sól.
rosomak, rodzaj ‘kuny’, bardzo żarłoczny ; niby z łac. rosomacus, ależ ta łacina jest tylko słowem polskiem; skąd ono? Powtarza się w rus. rossomacha; zwierz sam, wyłącznie polarny, nas tylko jako futro dochodził, więc nazwa może wcale nie słowiańska, fińska? Ciekawe, że nazwę przeniesiono na Rusi i na jakiegoś ‘demona’ (w konopnisku harcującego?), a stąd poszło prusko-litewskie den rasumuk jagen, co odnoszono do nazwy feldmarszałka Razumowskiego, brojącego w Prusiech za siedmioletniej wojny (!). Zwierzęcia samego i Litwa wcale nie zna.
rostruchan, pisane przez z, jakby z roz- złożone, ależ i oba r mylne; ruskie to, od dworu Jagiełłowego; tu wymieniane w rachunkach, obok kubka: dostuchany, to samo słowo, od którego i rus. stakan, ‘szklanka’, z stokan, u nas roztuchan i hostruchan; z tursko-tatar. tostakan, ‘misa’, kirgiz. tustahan, ‘szklanka’.
rostrucharz, tak już r. 1500, z mylnie wstawionem r i zastępstwem niemieckiego sch przez oboczne ch; dawniej rostuszar, rostucharz jeszcze r. 1532, z niem. Rosstauscher, ‘handlarz (dosłownie »wymieniacz«) koni’: Ross i tauschen; u nas przeniesione i na ‘handlarza niewolnikami, ludźmi’, i na ‘faktora’.
róść; dziś czas teraźniejszy wyłącznie od rosnąć: rosnę itd., dawniej: rostę, rościesz, rostą, rósł; rost, stąd rościć (pretensje); wzrost, narost, porost, zarost; do rosły: zarośli i roślina; złożenia z po-, za-, przy- (przyrost), do- (dorosły); wyrosłek, podrosłek (dziś wyrostek, podrostek, nie poprawne); narośl, itd. Oboczność róść i rasti (cerk. i południowe; serb. rasti, rast, ‘rost’) dowodzi przestawki pierwotnej z *orstą (bezokolicznik *orsti, z *orst-ti), urobionego od *ord-t- (w litewszczyźnie nie zastąpionego).
rota, ‘przysięga przed sądem’; woźny przedpowiadał, strona powtarzała bez myłki (myłka pociągała przegraną); wpisywana więc w polskiem brzmieniu w akty sądowe łacińskie od końca 14. wieku, źródło t. zw. staropolszczyzny; rotnik, ‘składający wraz przysięgę’; rotne, ‘opłata sądowa od przysięgi’. Por. rŭt, ‘usta’, rus. rot (ale rŭt znaczy
