gieć) i der- w drzeć, dziorę; litewski przyimek pas, ‘u’, ‘za’, łączą z łac. pos-t, ‘po’, posteri, ‘następni’.
pąciec, ‘przedział włosów na głowie’, pisane i ponciec, pądziec, pędziec (?), przestarzałe; ponta i pontka, w tem samem znaczeniu (w pamfletach z 17. wieku: »szwedzka ponta«, a »polska czupryna«); czes. pout i poutec to samo znaczy; przezwany od pąci, ‘drogi' (rodzaju męskiego !).
pąć, ‘droga', pierwotnie rodzaju męskiego, »z pąci« jeszcze w 15. i 16. wieku; ocalało w nazwie pątników, ‘pielgrzymów, co święte dróżki (do Częstochowy) odprawiają’; prus. pintis, ind. patha- i pantha-, ‘droga’, grec. patos, ‘ścieżka’, i pontos, ‘morze’ (‘przeprawa’), łac. pons, pontis, ‘most’, niem. Pfad, ‘ścieżka'. W 16. wieku i pątować, pątnikować, ‘pielgrzymować. To samo z samogłoską e w słowie pięta (p.). U wszystkich Słowian tak samo.
pągwica, ‘guzik’, przestarzałe (narzeczowe), rus. pugowica; prasłowiańska pożyczka z goc. puggs, staroniem. pfunc; cerk. pągy i pągwa, pągwica, ‘kulka’; od Słowian rozeszło się na całym Bałkanie.
pchać, pchnąć, pchnięcie; pomijam złożenia: popchnąć itp.; częstotliwe: niegdyś *pichać, napichany, dziś (i tak już od 16. wieku) mylnie *pychać, zapychać, popychać, popychadło, wypychać (i wypchać, np. ptaka, i t. p.); myłkę spowodowały postaci jak tknąć: tykać, łkać: łykać, rwać: rywać, schnąć: sychać, i t. p. U innych Słowian postaci prawidłowe, np. czes. pcháti, pchawý, ‘kolący’, pichati, pichawý, ‘kolący’, pichlati, ‘kłóć’; cerk. pĭchati, pĭchają i pĭszą, ‘pchać (nogą)’, spiechnusza, ‘zepchnęli’. Prasłowo, jedno z arcyrzadkich spólnych wszystkim Arjom, o ‘otłukiwaniu ziarna, zboża’; lit. paisyti, ‘otłukiwać jęczmień’, łac. pinsere (n tworzy pień czasu teraźniejszego, jak ind. pinaszti, ‘roztłukiwa’), grec. ptissō (stąd ptyzana, ‘otłuczony i rozgotowany jęczmień’); ind. piszta-, ‘mąka’, pers. piszt. P. pszono, pszenica; dalej Piast, piasta.
pchła, (na)pchlić, pchełka. Jeszcze do 17. wieku przetrwały inne postaci: zamiast drugiego przypadku liczby mn. pcheł, płech, zamiast zdrobniałego pchełka, płeszka. Pierwotne *błcha (cerk. błŭcha, rus. błocha, serb. bucha, czes. niegdyś blcha, dziś blecha), drugi przyp. liczby mn. *błech (por. nazwę Błeszyn), zdrobniałe *błeszka, przeszło we płcha (bezdźwięczne ch pozbawiło i b- dźwięczności), a to p- zastąpiło b- i w płech, płeszka, gdzie tej zbitki błch (płch) pierwotnie wcale nie było; po narzeczach pchła i w pcha się ułacniła. Prasłowo; lit. błusa, t.j. litera w literę jak słowiańskie błŭcha, gdy w grec. psylla, psyllos, ‘pchła’, t.j. *psullia, przestawka z pierwotnego *blusia. U nas w 16. i 17. wieku żartobliwie pchłę od pchania wywodzono.
pecka, ‘twarde ziarnko nasienia’, dziś wyłącznie pestka (u Czechów tylko pecka), z niejasnem st (?); pecka, i l. mn. pecki, zdrobniałe od pce, ‘podkładki, podstawki, kętnary’, zapisane u Knapiusza; por. ruskie poczwa, ‘fundament' (co nie z podeszwy skrócone), poczka, ‘pękowie’(?), słowień. peczek, ‘pestka winogronowa’. Wszystko z pŭt-ja, lit. pautis, ‘jajo’.
pecyna, w 17. wieku i pęcyna, ‘rum, gruz’, p. pacyna.
pedały, ‘podnóżki’, z włos. pedale
