Strona:PL Aleksander Brückner-Słownik etymologiczny języka polskiego 147.jpeg

Z Wikiźródeł, wolnej biblioteki
Ta strona została skorygowana.

bawie’; frysztukować, z niem. frühstücken, ‘śniadać’, r. 1549.

fryzjer, fryzjerski, fryzura, fryzować, z franc. friseur, frisure, friser, od frise (łac. frisium), ‘fryz’, ‘pas ozdobny, borta’, skąd i fryza, fryzka, ‘kreza’, ‘szlaczek’, dawne bryże.

fugas, żartobliwe (już w r. 1569 użyte), o ‘ucieczce’, »fugas chrustas« (‘do chróstu’) z żakowskiej łaciny, ‘dać drapaka’; z łaciń. fuga, ‘ucieczka’ (fugere, ‘uciekać’). Co innego fuga, ‘szpara’, z niem. Fuge, i fuga muzyczna.

fuja, fujać, o ‘wichrze’, fujawa, fujawica, słowac. fujak, o tem samem znaczeniu, niby od fu, dźwiękonaśladowcze; ale f i ch mieniają się: chaja, chajawica, to samo znaczą.

fujara, fujarka, ‘dudka’, przeniesione na ludzi, ‘głupi’, z dowolnym dodatkiem: z Mościsk; od pasterzy wołoskich (fluera po rumuńsku), po całym Beskidzie (słowac. fujara), aż i na równiny zeszło; co do przeniesienia znaczenia por. równie dowolne cymbał.

fuk, fuki, fukać, fuknąć, fukliwy, to samo co huk (zamiast chuk); dźwiękonaśladowcze, od fu-, z stałym dla podobnych tworów przyrostkiem -k (por. puk, stuk, jęk); od fuk i fuczeć, ‘huczeć’; u Czechów foukati, ‘dąć, dmuchać’, ‘fukać na kogo’, fuczeti, ‘świstać’, fuczik, ‘świstak’.

fum, fuma, fumy, od 18. wieku powszechne, o ‘nadęciu zarozumiałem’, »fumy pańskie«; z łac. fumus, ‘dym’.

funda, fundować, zafundować, fundament, fundamentalny, fundusz, funduszowy, fundacja, z łac. fundus; fundusz zatrzymał nawet -us łacińskie (a w fundusiku znowu z ś podrwił); »in fundo«, ‘na dnie’ (wieży, turmy), odsiadywano ciężką karę; »brać na fundusz«, ‘kpić z kogo’; fundować się, ‘opierać się’, i ‘zaopatrywać się’, wybiegły za granice słowa łacińskiego, co może, jak nasz byt, od fu- (p. być) pochodzi.

funt, funcik, Rej, funtowy, we złożeniach funtcol, z niem. Pfund, a to z łac. pondus, od pendere, ‘wisieć’; tak samo rusk. wiesy, ‘waga’, od wiesit’, ‘wiesić’; tenże Pfund na Rusi w pud przeszedł, ale nierównie wcześniej; n wypada, por. rus. jakor z Anker, Igor z Ingvar, serb. sat z santo, Jakin z Ancona, itd.

fura, furka, furlon, furman, furmański, furmanić, czasem przez o (niby ó) pisane, z niemiec. Fuhre, Fuhrmann (do fahren); »furmankowie przestrożni«, nazwa ptaka u H. Morsztyna r. 1620; dziś ‘pliszkę’ lud tak zowie; furman i o gwiazdozbiorze, r. 1530—40; furlon od 15. w. o ‘opłacie cła i przewozu’, z niemiec. Fuhrlohn; »jedną forą«, ‘razem’.

furda, ‘fraszka’, por. czes. hurdyburdy, churdalek, ‘chrząstka’(?).

furfant, furfanterja, ‘krętacz, filut’, z włos. furfante, furfanteria.

furja, furjat i furjatka, furjować, z łaciń. Furia, ‘piekielnica’; furore z włos., ogólnie europejskie; łac. słowo por. burza.

furkać, furknąć, furczeć, furkotać (a jest i furgać), por. frugać, frunąć; dźwiękonaśladowcze, jak i furnąć i furtać.

fusta, ‘bacik (statek)’, z włos., jak gonduła, w 16. i 17. wieku.

fusy, w 16. wieku (u Reja) jeszcze fuza, z niem. Fuss, ‘co osiada na dole’, ‘grzęzy’; także fuz (np.