fagólny, ‘niepewny’ (tylko narzeczowe), przekręcone z franc. fagot (z łac. fagus, ‘buk’), przebogatego w znaczenia (od pierwotnej ‘wiązki drzewa’ przeniesione na ‘niezgrabiasza’ albo ‘podejrzanego’, na ‘bajki’ i ‘instrument muzyczny, dęty’). Słowa u nas późne; Linde ich nie ma wcale (ma tylko fagot i fagocistę, o instrumencie).
fajerka, ‘piecyk’, z niem. prasłowa Feuer; por. fajerwerk.
fajfrowie, od 16. w., z niem. Pfeifer; później fajka, fajeczka, fajkarz i fajczarz, fajczany i fajkowy, z Pfeife; f-, jak zawsze, zamiast niem. pf-, por. fafer, funt, »fifka wina«, Pfiff, niem. słowo pożyczka z romańskiego, p. pipa.
fajn, pożyczka niemiecka z romań. fino od finis, ‘koniec’, w złożeniu fajnzilber, w 17. wieku stale fancliber, fandzlibrowy, fanszlibrowy, u Paska, Potockiego; por. falundysz, ‘sukno’ (fein lundisch).
fakt, faktyczny (u nas dorobione wedle praktyczny), z łac.; nasz faktor przypomina i włos. fattore, ‘pośrednika, pomocnika’, bo nieraz kojarzymy znaczenie włoskie z postacią łacińską.
fala zastąpiła od 16. wieku słowiańskie wełny (p.), »fale przeciwne«; falisty, falować (o morzu); z niem. Welle (od tegoż pnia co i wełna, p.), chociaż niem. w przez f zresztą nie zastępujemy. Inne falować, dziś przestarzałe, z włos. fallare, fallo z tegoż, o ‘błędzie, szwanku’; falit, ‘bankrut’, z fallire, ‘bankrutować’; z włos. słowa poszło niem. Fehler, fehlen, co i do nas przyszło: fela, felować, feler (o ‘maści końskiej’. Jest i fel, niem. Fell, ‘skóra’).
falbana, ‘obszycie u spodnicy, fartuszka’; w językach europejskich falbala włos., Falbel niem.; niewiadomego pochodzenia; od nas w tej formie z n (rozpodobnione) na Ruś przeszło.
fałat, dziś narzeczowe, ‘szmata’, z węg. falat, ‘kawałek’.
fałd, fałda, fałdować, fałdzisty, z włos. falda, a to z niem. Falte; »przysiąść komu fałdów«, ‘ukrócić go’, »fałdy łamać«, ‘zalecać się’.
fałdysztor, ‘krzesło w kościele’; i fotel wyszedł z tegoż słowa, niem. falt-stuol, t. j. ‘składane krzesło’, dziś mylnie Feldstuhl; łac. faldistolium, starofranc. faudestueil, a z tego fauteuil, przezywany i wolterem i balzakiem, bo nazwy autorów nadaje się i sprzętom, por. flaubert itp., jak nazwy tualety i mody od aktorek.
fałsz, fałszywy, fałszować, fałszerz, dawniej wyłącznie fałeczny i fałeszny (jak w czes.; tam i pierwszy przypadek falesz), co bardziej po polsku brzmią; sz dowodzi pożyczki z niem. Falsch, a to z łac. falsus, ‘pomylony’, od fallere, skąd i falować (p. fala).
famuła, chamuła (narzeczowe), ‘rozgotowany chleb z owocami’, może nazwa łac., famulus, ‘sługa’, jak gramatka itp.
famurały, ‘spodnie’, w 16. i 17. wieku, z łac. femoralia, jak okulary, sulejaty i inne części ubioru.
fana, ‘chorągiew’, z niem. Fahne, łac. pannus, co tylko ‘szmatę’ oznaczało; dopiero we złożeniu gundfano, franc. gonfalon, ‘chorągwią wojenną’ się stało; w 16. w. są i fendle, ‘proporce’ (niem. Fähndel), i fen(d)rych, ‘chorąży’ (Fähnrich), d niem. dodatek.
fanatyk, fanatyczny, fanatyzm, z łac. fanaticus, ‘oszalały’, przenie-
