świerszcz i świrkanie; u innych Słowian bez w: crkati.
cybeba, ‘wielka rozynka’ (włos. zibibbo, z arab. zabib), z niemiec. Zibebe.
cybuch, z tur. czubuk; czibuk i czubuk u innych Słowian, więc u nas niby mazowiecka wymowa.
cyc, ‘tkanina’, z niem. Zitz, czes. cic, rus. sitiec, wkońcu z bengal. czynt, czyts. Inne, pierwotne, rodzime cyc, cycaszek (16. w.), cycek, cycka, cycać i cuckać (‘mlaskać ustami’, ‘ssać’), cycoń, cycuś; tak samo nietylko u wszystkich Słowian: czesk. cec, cicík, cecati, ciclati i cuclati (ale cuckati znaczy ‘wikłać’), serb. bułg. cica, cicam, słowień. cecati i cizati, ale i Niemcy i Romani mają podobne: niem. Zitze z Titte, odmieniane i w Pietze, włos. zizza, cizza, zitta i tetta. W r. 1472: cyc i cycek; cysiać.
cyfra, odcyfrować, cyferblat, dziś ‘liczba’, jak niem. Ziffer (Zifferblatt) lub francus. chiffre, ale jeszcze w 18. wieku znaczyło ‘zero’, wedle pierwotnego arab. sifr, ‘pusty’ (tłumaczy ind. śunja, ‘pusty’, t. j. ‘zero’), jako to samo słowo.
cyga, ‘bąk’, ‘wartałka’, z mazowieckiem c zamiast cz, serb. cziga, czigra, węg. csiga; u Potockiego: »piły, gałki, cygi« (dla dzieci), »(dama) w opasaniu cyga«.
cygan, cyganka, cyś, cygański, cyganić, cyganek, ‘piecyk’; tłumaczą r. 1500 i klasycznych Myrmidonów: Cygani. Europejskie; u innych Słowian i z k, czes. cikán, cerkiew. ciganin i aciganin wedle greckiej postaci. Wywód słowa niepewny. Cyganerja tłumaczy franc. La Bohème, lat czterdziestych zeszłego wieku; z ocyganić porównaj oszwabić, co starsze; cyś, nazwę ‘członka’ dawną (16. i 17. w.), piszą wydawcy Kochanowskiego i inni mylnie przez cis; od barwy wzięta.
cygarka, ‘jagnię’, 17. wiek, »puszczą do nich (do owiec) cygarki«; od pastuchów wołoskich, rum. cigoje, o tem samem znaczeniu.
cygaro; europejskie, z hiszpańskiej nazwy (dla kształtu) ‘konika polnego’; cygarnic(zk)a.
cykać, cyknąć, dźwiękonaśladowcze, i o ‘głosie zegara’, ‘sączyć (się)’, ‘siusiać’; »po trzewikach cyka«, Potocki; wedle słowac. cikati, ‘siusiać’; cykawka, ‘ssawka’.
cykada i cykata, ‘skórka cytryny smażona’; u innych Słowian z u (rus. cukat, czes. sukada); z włos. succada od succo, ‘sok’.
cykorja, cykuta, cydr, wedle nazw łacińskich cichorium; cicuta; włos. cidro, z łac. grec. sicera. Cykorję zowią u nas od 15. wieku podróżnikiem, wedle niem. Wegweise, Wegwart.
cymbał, przeniesione dowolnie, jak i w czeskiem, na ‘głuptasa’; z łac. cymbalum, z grec. kymbalos.
cymbory, cymbury, ‘więzy’ tatarskie (arkan z tur.), 16. wiek, później zapomniane; turec. czenber, ‘obręcz’; do nas przez Ruś; serb. czimbar, ‘żelazne pręty tkacza’.
cymbulec i cymbulc, w. 16., »szaszor, cymbulec, bełt, kijec« r. 1607, o ‘pocisku’, z niem. Ziehbolz.
cyment, z niem. Zimmt, Zimmet; cynamom (tak w 15. wieku i 1500 r.; rozpodobnione cynamon już w r. 1472 i częściej; wedle Czechów nazywają go 1472 r. i częściej skórzyca, skorzice, t. j. ‘kora’); z łac. cinamomum, a to z grec., a to z fenickiego, a to z malajskiego kāju manis, ‘słodkie drzewo’.
cymer, ‘kita’; »przyłbica o dwu
