panja (rzemieślników)’, czes. cech(a); od nas na całą Ruś; z niem. Zeche, ‘kompanja’.
cecha, cechować, ‘znamię’, czes. cejch, cejchowati, dawniej i bez j, jak u nas; z niem. Zeichen, ‘znamię’. Ale cecha, ‘poszewka’, przestarzałe, jest niem. Zieche z grec. thēkē, ‘teka’.
ceckać, cieckać, cackać się, ‘pieścić’, p. cacko.
ceduła, tak samo węg. cédula, czes. cedule, włos. cedola, cedula, z łac. cedula, schedula, ‘kartka’, od greckiego schedē (nasze scheda stąd), ‘deszczułka’, ‘rzecz odłupana’, ‘cząstka’.
cedzić, w 15. i 16. wieku i pierwotne cadzić (jak calić), przecedzać, przecadzać, cedzidło, cadzidło, cedziny, cadzka i cedziłka do cedzenia mleka. Prasłowo; tak samo u wszystkich Słowian; cerk. cěditi, rus. cěż, ‘kleik’, serb. cijed’ ‘ług’, czes. cediti, cez, ‘druszlak’, cídice, ‘sito’. Pień ten sam co w czysty; cěd- jest skaid-, a czyst- jest skeist- (z skeid-t), o różnej wokalizacji; lit. skiedżu, skiest, ‘rozpuszczać (mleko wodą)’; skaid-rus i skaistas, ‘jasny’ i ‘promienny’, łotew. skaists, ‘ładny’, odpowiada prasłowiańskie cěsta, ‘droga’ (‘oczyszczona’, dosłownie), o której zapomnieliśmy tak, że już tłumacz biblji nie rozumiał czeskiej cesty, ‘drogi’, i zastępywał ją »częścią« albo »czcią« albo »prawdą czystą«, zamiast »prawą cestą«, ‘recto itinere’ (»prostą drogą«, Leopolita).
cegła, cegiełka, ceglasty, ceglarz, (dawniej strycharzem zwany), cegielnia, ceglany; czes. cihla; od nas na całą Ruś; z niem. Ziegel, z łac. tēgula, od tegere, ‘kryć’, niby ‘dachówka’.
ceklarz, ‘siepacz’, ‘pachołek’, »zbirom albo ceklarzom« r. 1600, ceklować albo »ceklatum chodzić«, ‘wałęsać się po nocach’; czes. cerklirz, a to z niemiec. Zirkler, ‘pachołek’, z łac. circator, niby ‘(domo)krążca’, od circare, ‘krążyć’, od circus, ‘koło’, (skąd nasz cyrk, cyrkówka, i cerkl, cyrkiel); ceklatum, łac. t. zw. supinum, jak równoczesne spaciatum, zamiast spacjować, ‘spacerować’.
cektać i cetać się, ‘spierać się’; czes. cek, ani cek (‘ani mrumru!’), cekati i ceknouti, ‘mruknąć’, ani necekej, ‘ani mi mruknij’; s odpadło; cerk. skŭkŭtati, rus. szczekotat’, ‘łaskotać’, ale szczekot sławij, ‘trele słowicze’, w Słowie Igorowem.
cel, cyl, celować, celny, celsztat, celujący, wycelować, celik, celowy, celowny (‘celny’); czes. cil; z niem. Ziel, zielen, Zielstatt (‘strzelnica’); od nas na całą Ruś, cělesoobraznyj, ‘celowy’, ale ich cěl rodzaju żeńskiego, z powodu odmiany miękkiej (cěli).
celbrat, od r. 1500 ogólne, z niem. Zahlbret; obnoszono go i w kościele; Potocki i inni.
cembrować, cębrować, cembra, cębra, ‘oprawiać’; »studnie cembrują dębiną«; z niem. Zimmer (Zimmermann, ‘cębrownik’) z dawnego zimbar, ‘budulec (budowla, pokój)’. Co innego cąbr, comber, cząber, ‘krzyżówka’, niem. Ziemer, dawne zimbere, z franc. cimier, ‘krzyżówka’, czes. cemr. A znowu inne, trzecie, cąbrzyć, »cąbrowe baby«, o ‘zabawach zapustnych’, co w nazwie jedynie w Krakowie ocalało, łuż. campor, z niem. schampern, o zapustnych maskach i zabawach’ (zampern, zempern, narzeczowe, od Schemen, ‘maska’).
