‘wszelka wypukłość, palca, dłoni, miecza’. Prasłowo; tak samo w obu rodzajach u Słowian. Brak go jednak u nich na Południu, i w lit.; łączą niem. Brust, Brusche i Brausche, o ‘nabrzmieniu’.
brzydki, brzydota, obrzydły, brzydkość. Prasłowo; w cerk. bridŭk, rus. bridkoj, serb. bridak, występuje jeszcze jawnie pierwotne ostrości znaczenie (‘ostry’, o smaku kwaśnym, o szabli), serb. bridjeti, ‘swędzieć’; przymiotnik, pierwotnie zdrobniały na k, od brid, a to od bri-, ‘ciąć’, p. brzytwa. R. 1500 »brzydkość albo ochwat« i o ‘chorobie morskiej’; brzydal, brzydliwy, dziś obrzydliwy, brzydliwość, brzydnąć.
brzytwa, brzytewka, przyrostek zwykły -twa (modli-twa), od *brzyć, ‘strzyc’, ‘golić’, rus. brit’, brieju, czes. brzíti, brziju, bułgar. bricz, ‘brzytwa’; britwa już prasłowiańskie. P. broić; brzydki. Prasłowo; brak w litew.; trackie brilōn, ‘balwierz’, awest. pairi-brīnaiti, ‘obcina’, brōithrō-taēża, ‘z ostrą klingą’, ind. bhrīnati, ‘uszkadza’. W 17. wieku śmieszne »sekretne brzytwy«; tyłu-utarnią inny to przezwał.
buba, czesk. bubák, to samo co bobo (p.); u Potockiego jednak »pijany jak buba«, to chyba bumbacy w kazaniach husyty około r. 1450, całkiem czeskie, bumba(ti), ‘pić’ (o dzieciach), bumbal, ‘pijak’.
buch! buchnąć, buchać (płomieniem), wybuch, wybuchnąć; buszny, ‘pyszny’ (z taką samą przenośnią, p. pycha), buchasty od bucha, ‘wzdęte ubranie’, ‘pycha’. I tu, jak zawsze, ‘brzęk’ i ‘wzdętość’ od jednego pnia przezywano, p. brzęk. Prasłowo w obu znaczeniach; rus. buchat’, buchnut’, ‘bić (buchnąć)’, i buchnuť, ‘nabrzmieć’; czesk. bouchati, ‘bić’, i nabouchaný (jak u nas, i o ‘brzuchaczu’), a buchta o ‘pieczywie’ (u nas przejęte w 16. w.: «wieśniacy buchty rozdęte drożdżami warzą«). Dziś u nas bucha i busznić się, ‘pycha’, ‘pysznić się’, tylko między Kaszubami w obiegu, w 15. i 16. wieku było ogólne; brak w litew. całego pnia; jest w niem., nord. baus, ‘pyszny’, busil-kinna, o ‘pyzatej kobiecie’, dawne būs, dziś Bausbacken, ‘pyza’, Bausch, ‘nabrzmiałość’, bōsi, dziś böse, ‘zły’, z ‘bujny.’ To samo z nagłosowem p-, p. pycha.
buchsztaby, buksztaby, ‘litery’, ogólne w 16. wieku , z niem. Buchstabe, od Buch (p. buk), co się powtarza w buhalterze czy buchalterze, bo u nas ch i h to samo. Ale buchta, ‘zatoka’, co innego, z niem. Bucht.
buczeć, bęczeć, o bydle, wodzie, kominie, i o wszelkiem ‘wzdęciu’ (p. brzęk), buczny, ‘nadęty’, ‘szumny’, bucznieć, ‘nadymać się’, i o ‘próchniejącem drzewie’; »huczno buczno«, buczyć się, którego dla chwiejnej pisowni dawnej od bucić się (p. buta) nie odróżniamy. To bucz- oboczne od i do bąk (p.).
buda, budka (‘żydowska bryczka’), budnik, czes. bouda, budka, z niem. Bude, zastąpiło nam i Czechom także niem. Bau, więc budować (bauen, »książka budująca«, erbaulich, édifiant, aedificans); budowa; budowla (jak torgowla, ruskie); budynek, zamiast budunek, znaczyło ‘budowanie’, dziś ‘budowlę’; budowniczy; budulec (Bauholz). Pomijamy złożenia przyimkowe z za-, wy-, z-, co od 14 w. zastąpiły pierwotne usiedlić, jeszcze w psałterzach istniejące (od siadło; słowiańskie zidati, ‘budować’, nam już obce). Polskie na całą Ruś przeszło; może na
