Instrukcja wydziału propagandy przy Urzędzie Generalnego Gubernatora Hansa Franka, w sprawie polityki kulturalnej (1940)
| Instrukcja wydziału propagandy przy Urzędzie Generalnego Gubernatora Hansa Franka, w sprawie polityki kulturalnej Wydział propagandy przy Urzędzie Generalnego Gubernatora Hansa Franka[1] |
|||
| 1940 |
Gubernia Generalna dla okupowanych obszarów polskich
Oddział Propagandy
Do Pana Naczelnika powiatu[2] ............, dnia .....1940 r.
Dotyczy: WYTYCZNE POLITYKI KULTURALNEJ
1. Zasady. Jest zrozumiałe samo przez się, że żadna niemiecka placówka służbowa nie będzie popierała w jakikolwiek sposób polskiego życia "kulturalnego". Z drugiej strony nie ma dziś żadnego powodu do ucisku swoistego życia kulturalnego Polaków w pewnych granicach. Naczelnicy powiatów powinni zezwalać Polakom na działalność kulturalną o tyle, o ile służy ona prymitywnej potrzebie zabawy i rozrywki.
Ażeby koła intelektualne możliwie jak najbardziej wstrzymać od politycznej konspiracji, należy spróbować ulokować pewną liczbę nie zatrudnionych w tym czasie polskich twórców "kultury" w ramach dozwolonych imprez. W ten sposób należy zapobiec temu, ażeby stale wałęsający się po kawiarniach polscy aktorzy, śpiewacy, artyści itd. tworzyli hasła, które ustawicznie podszczuwają ludność do nastrojów wrogich dla Niemców.
Wspólne występy artystów niemieckich i polskich są z zasady zakazane. Niemieccy artyści nie mogą grać przed Polakami. Ukraińscy artyści mogą brać udział w niemieckich imprezach kulturalnych, mogą urządzać własne imprezy po uzyskaniu w każdym poszczególnym przypadku zezwolenia pana naczelnika powiatu. Żydom zabrania się wszelkiej działalności kulturalnej oraz uczęszczania na jakiekolwiek imprezy kulturalne.
2. Występy dla Niemców. Artyści polscy mogą brać udział w imprezach niemieckich, również mniejszych o charakterze towarzyskim. Oczywiście nie ma mowy o wspólnych występach artystów niemieckich i polskich. Również nie godzi się z niemiecką godnością, ażeby polscy artyści po ich występach pozostawali w niemieckiej wspólnocie.
3. Muzyka. Należy pozwalać na polskie produkcje muzyczne, o ile służą one tylko rozrywce. Należy zabraniać koncertów, które wysokim poziomem ich programu mają stanowić dla uczestników przeżycie artystyczne. Z muzyki polskiej należy zabraniać marszów, pieśni ludowych i narodowych, jak również wszystkich utworów klasycznych. Programy muzyczne w kawiarniach wymagają również zezwolenia.
4. Teatr. Polscy artyści mogą dawać dla Polaków operetki, rewie i lekkie komedie. Nie ma zastrzeżeń przeciw udostępnianiu Polakom w tym celu lokali, w których odbywają się także imprezy niemieckie. Należy tylko zawsze pamiętać o rozdzieleniu w czasie niemieckich i polskich imprez. Proponuje się więc zezwalać Polakom na imprezy popołudniowe, a na wieczorne - Niemcom. Premiery sztuk i oper są dla Polaków zabronione. Programy teatralne mogą podawać nazwiska aktorów, nie wolno ich rozdawać jednak poza teatrem.
5. Sztuka małych form. Zakaz wspólnych występów niemieckich i polskich obowiązuje również w kabaretach. Niemcy mogą występować tylko przed Niemcami. Imprezy popołudniowe mogą być dozwolone dla Niemców i dla Polaków. Przedstawienia wieczorne - tylko dla Niemców. Po południu można zapowiadać występy po niemiecku i po polsku. Programy, ogłoszenia i afisze nie mogą podawać nazwisk artystów polskich. Przy występach artystów polskich nie ma żadnych zastrzeżeń przeciw spłyceniu i erotyzacji programu. Należy zabraniać wszelkich produkcji, które przedstawiają żywioł polski.
6. Kinoteatry. O kinoteatrze wydano już wyczerpujące wytyczne. Raz jeszcze przypomina się, że w żadnym wypadku nie może być wspólnych przedstawień dla Niemców i Polaków. Przy przedstawieniach polskich nie można pokazywać żadnych kronik tygodniowych i filmów kulturalnych. W programach dla Polaków wchodzą w grę tylko filmy dopuszczone w tym celu przez wydział propagandy. Przedstawienia polskie są zakazane dla Niemców. Ukraińcy mają wstęp na imprezy niemieckie.
7. Literatura. Polscy pisarze mogą uprawiać działalność literacką, jednakże rękopisy muszą być bez wyjątku przedstawione wydziałowi propagandy za pośrednictwem naczelników powiatów. Należy dołożyć starań, ażeby dopuszczać tylko lekkie powieści o charakterze rozrywkowym, krótkie opowiadania itp. Będą one miały zastosowanie w magazynach, w polskich dziennikach i w czasopismach ilustrowanych.
8. Malarstwo. Obrazy można wystawiać na sprzedaż na ulicy, w księgarniach, kawiarniach itp., z wyjątkiem urządzania wystaw. Należy zabronić przedstawiania na obrazach motywów polskiego ducha narodowego, niemieckiego i byłego polskiego wojska, zburzonych domów itp. Te same wytyczne odnoszą się do fotografii i reprodukcji każdego rodzaju.
9. Przedstawienia religijne dla dzieci. Tradycyjne w Polsce przedstawienia dla dzieci są dozwolone o tyle, o ile odbywają się w okresie dni i tygodni świąt kościelnych, np. w Wielkim Tygodniu, w tygodniu Bożego Narodzenia itd. Wstęp tylko dla Polaków.
10. Konfiskaty. Z księgarń, zakładów wydawniczych i wypożyczalni należy usunąć z obrotu, jeżeli to jeszcze nie nastąpiło:
- 1) Wszystkie mapy i atlasy, przedstawiające dawną Polskę. Zebrany materiał należy przesłać wydziałowi propagandy w ......... lub trzymać w pogotowiu do wezwania telefonicznego;
- 2) Wszystkie dzieła literackie w języku angielskim i francuskim ze słownikami włącznie;
- 3) Polską literaturę stosownie do ogłaszanych bieżąco wykazów książek zakazanych. Wykazy będą bieżąco sporządzane do dyspozycji naczelników powiatów. Odnośnie książek w prywatnym posiadaniu będą wydane osobne instrukcje. Należy je natychmiast skonfiskować, jeżeli zachodzi niebezpieczeństwo, że będzie dokonane nadużycie przez używanie ich w kółkach towarzyskich;
- 4) Polskie chorągwie, emblematy, portrety osobistości kierowniczych, obrazy o treści szowinistycznej z historii polskiej, jeżeli zwracają się przeciw niemieckości, będące w posiadaniu instytucji publicznych i związków.
Odebrane przedmioty, aż do odwołania, należy przekazywać do dyspozycji wydziału propagandy. Wyjątek stanowią portrety Piłsudskiego. Konfiskatę książek i atlasów w wypożyczalniach najlepiej przeprowadzić przez zażądanie katalogu wypożyczalni. Książki wymienione w wytycznych w poz. 2 i 3 właściciele wypożyczalni powinni niezwłocznie oddać naczelnikowi powiatu. Książki jeszcze wypożyczone należy dostarczyć natychmiast po ich zwrocie.
Ukraińcy. Jeżeli nawet Ukraińcom do pewnego stopnia zezwolono na własne życie kulturalne, to jednak należy zważać na to, ażeby zgłaszano imprezy licznych zespołów teatralnych, związków muzycznych, chórów itd.
Niemieckie księgarnie. Niemieckie księgarnie powinny sprzedawać książki niemieckie tylko Niemcom. Polaka należy trzymać z dala od książek niemieckich, a przede wszystkim od dzieł światopoglądowych.
